Lean management to termin, który rozpowszechnił się w latach 90., choć jego początki sięgają nieco wcześniej. Za prekursorów tej metodologii uważa się Japończyków, którzy chcieli zadbać o wysoką konkurencyjność japońskich firm. To w firmie Toyota wdrożono system, który umożliwia zarządzanie produkcji w sposób płynny oraz system ciągłego doskonalenia. Obecnie zarządzanie lean stosuje się już nie tylko w firmach produkcyjnych, ale z sukcesem wdraża się tę metodologię w innych obszarach biznesowych: służbie zdrowia, usługach i korporacjach BPO/SSC. Założenia lean wpływają na dobrostan pracowników, co ma bezpośrednie przełożenie na ich motywację do pracy. Czym jest i na czym polega lean management? I jak wpływa na poprawę komfortu pracy? Przybliżamy ten wątek w artykule.
czym jest lean management?
Lean management to filozofia zarządzania, której celem jest dostarczenie klientowi dokładnie takiego produktu lub usługi jakiej oczekuje, przy jednoczesnym zadbaniu o jak najwyższą efektywność. Osiąga się to poprzez ciągłe doskonalenie każdego z etapów pracy, tak by zredukować wszelkie marnotrawstwa zasobów, czasu i pieniędzy.
Jak wspomnieliśmy wcześniej firma Toyota była pierwszą, w której narodził się zalążek tego systemu. Założeniem zmian było to, by produkować więcej takich produktów, jakich oczekują klienci, przy jednoczesnym zmniejszeniu wysiłku człowieka, oszczędności urządzeń, energii, czasu i miejsca.
Japończycy nie nazywali swojego systemu lean, czyli „odchudzony”. Zrobili to dopiero Amerykanie z bostońskiego MIT (Massachusetts Institute of Technology), Daniel T Jones i Daniel Ross, którzy analizując wyniki produkcji w USA, Europie i Japonii zrozumieli, że Japonia (a konkretnie Toyota) ma najlepsze wyniki. System, którego używano w Toyocie, nazwali Lean Manufacturing.
jak działa lean management?
Lean management nie skupia się na tym, by produkować szybciej i taniej, tylko mądrzej. System zakłada, że należy usuwać to, co zbędne, a wzmacniać to, co pozytywne i potrzebne klientowi.
Takie wykrywanie i usuwanie wszelkich błędów, problemów i marnotrawienia zasobów nosi nazwę „jidoka” i jest jednym z dwóch głównych założeń systemu lean management. Przy czym zasoby są tu rozumiane nie tylko jako materiały, ale szerzej – również w kontekście pracowników, czasu czy miejsca. Drugim istotnym założeniem jest „just in time”, które zakłada, że dostarczamy to, czego oczekuje klient i wtedy, kiedy tego oczekuje. Kluczem do zarządzania firmą zgodnie z metodologią lean management jest tworzenie produktów i dostarczanie usług, które znajdą chętnych i w ilości, które nie wymagają tworzenia zapasów.
Takie zarządzanie nie będzie możliwe bez zbadania, co jest wartością dla klienta. Jeżeli wiemy, czego oczekuje klient i za co jest skłonny zapłacić, nie wyprodukujemy czegoś, co nie znajdzie nabywcy. Warto precyzyjnie określać każdy etap od momentu pojawienia się u klienta zapotrzebowania na daną rzecz czy usługę, do momentu jej dostarczenia. Mając tak opisany proces łatwiej jest go doskonalić, co także wpisane jest w DNA metodologii lean.
lean management a dobrostan pracowników
Czy metodologia, która służy rozwojowi i stałemu wprowadzaniu usprawnień może być przyjazna dla pracowników? Czy nie doprowadzi to do ciągłego podnoszenia oczekiwań wobec pracowników? Dobrze wdrożony i prowadzony lean nie ma na celu stałego zwiększania wymagań, co skutkować może przepracowaniem. Zmęczony pracownik łatwiej popełnia błędy, a metodologia lean ma za zadanie je redukować, a nie wzmacniać sposobność do ich popełniania. Poza tym zniechęcony pracownik, któremu stale narzuca się nowe normy, nie będzie skłonny myśleć nad udoskonalaniem procesów, znajdowaniem miejsc, w których można coś usprawnić bądź ograniczyć straty. Zasadą lean management jest również poszanowanie każdej osoby, tworzącej organizację i stwarzanie każdemu jak najlepszego miejsca pracy.
Dobrostan pracowników jest również jednym z elementów analizowanych przez lean, co jest kolejną przesłanką przemawiającą za wprowadzeniem tej metodologii do organizacji. Z lean management często kojarzone są narzędzia, które wspierają budowę przejrzystej komunikacji w firmie, takie jak choćby 5S, Value Stream Mapping, czyli analiza wszystkich procesów, czy metoda 5 razy dlaczego. Warto wspomnieć, że lean to także kultura „no blame”, czyli podejście, w którym pracowników nie obwinia się za błędy, a raczej poszukuje rozwiązań zaistniałych problemów. Zdecydowanie poprawia to dobrą atmosferę w firmie, a także zaangażowanie zespołu. To kolejny argument, który może zachęcić pracowników do wdrażania założeń lean na co dzień w swojej pracy.
Jak jeszcze lean wpływa na dobrostan i komfort pracy pracowników? Pracownik, którego pomysły są wdrażane w życie, doskonali nie tylko swoje miejsce pracy, ale ma też realny wpływ na wprowadzane usprawnienia i zmianę sposobu wykonywania pracy przez innych pracowników. Widząc, że jego wysiłki są doceniane przez większe grono, czuje się spełniony, zwiększa się jego zaangażowanie i motywacja do pracy. Zdecydowanie warto wykorzystywać lean do tworzenia przyjaznego środowiska w organizacji i w ten sposób zwiększać motywację pracowników.
Zespół Randstad Polska
human forward.