ewolucja na stanowisku automatyka - jak zmieniła się rola tego specjalisty?

Sektor samochodowy, elektromaszynowy czy lotniczy, to przykładowe obszary, w których kompetencje automatyków wykorzystywane są na szeroką skalę. Na  decyzję o wyborze tej ścieżki zawodowej przez kandydatów wpływa z pewnością możliwość rozwoju w obszarze matematyki, informatyki czy mechaniki. Po kilku latach rozwoju w tej dziedzinie nie jest trudno awansować na lepiej płatne stanowisko oraz objąć rolę kierownika, inżyniera czy też programisty-automatyka. W związku z postępującą digitalizacją i rozwojem technologii, uległy zmianie oczekiwania pracodawców wobec osób aplikujących na te stanowiska. Jak obecnie wygląda rola tego specjalisty? Jakich kandydatów szukać, by zapewnić bezpieczny rozwój organizacji?

nowe oczekiwania wobec automatyków

Kiedyś kandydatom na stanowiska automatyczne wystarczyła dobra znajomość parametrów technicznych sterowników, elektryki, elektroniki i uprawnienia SEP do 1kv. Na przestrzeni lat zmieniły się oczekiwania pracodawców wobec osób aplikujących na stanowisko automatyka. I to nie tylko z powodu wykorzystywania w pracy coraz bardziej zaawansowanych technologicznie urządzeń. Coraz więcej firm produkcyjnych spotyka się z atakami hakerskimi na linie produkcyjne, co jest znacznym zagrożeniem dla bezpieczeństwa i dalszej działalności organizacji. Mocny wzrost cyberataków nastąpił w 2010 roku, kiedy doszło do ataku obiektu nuklearnego w Iranie. Do przestępstwa użyto robaka komputerowego Stuxnet, który zaburzył działanie sterowników PLC Simatic S7-315 oraz S7-417. W rezultacie doszło do zmiany ich parametrów pracy wirówek do uranu, co w rezultacie przyczyniło się do ich uszkodzenia.

Od tego momentu obserwujemy stały wzrost cyberataków na zakłady produkcyjne, które destabilizują funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Firmy, chcąc dbać o bezpieczeństwo, podniosły swoje oczekiwania względem automatyków. Dzisiaj mają oni nie tylko zautomatyzować linię, ale również właściwie zaprogramować i obronić przed cyberatakiem. Dzisiaj największe linie produkcyjne łączą pracę działów IT z działem automatyki i robotyki. Dlatego od swoich pracowników wymagają znajomości sieci LAN, umiejętności tworzenia zapytań w języku C+/ C++, czy też znajomości języka python, bash. Ścisła współpraca między tymi działami jest w stanie uchronić linie przed atakami. Jak ta współpraca wygląda w praktyce?

jak przenika się obszar automatyki i IT?

Jak praca automatyka łączy się z programowaniem? Zadaniem automatyka może być na przykład zaprojektowanie sterowników PLC, czy też programowanie, do którego wykorzystuje się język C++, Java lub C#. Większość absolwentów z językiem C++ spotyka się na studiach, natomiast pozostałe dwa nabywane są w czasie pracy w zawodzie. Prognozujemy, że za kilka lat pozostałe języki będą już warunkiem kluczowym i niezbędnym w pracy. Branża IT wykorzystuje w swojej pracy informatykę oraz technologię. To często również praca z oprogramowaniem. Dzięki takiemu dopasowaniu możliwe jest zapisywanie i gromadzenie danych. 

Co łączy oba obszary? Połączenie ze sobą automatyki z IT ma na celu stworzenie jednego ogniwa, które pozwoli na bezpieczną wymianę informacji o danych oraz zapewni możliwość kontrolowania i monitorowania narzędzi technologicznych. Praca maszyn oraz narzędzi, które swoje działanie opierają na wykorzystywaniu automatyki i IT, przekłada się na wzajemną ochronę oraz lepsze wyniki. Każda maszyna jest sterowana poprzez automatykę, natomiast jej dane i ochrona są zapewnione przez systemy IT. 

Pracodawca, któremu zależy na ścisłym przenikaniu się tych obszarów, powinien zwracać baczną uwagę na kompetencje miękkie i doświadczenie pracy w zespole u kandydatów, których decyduje się zatrudnić. Specjaliści IT i automatycy, którzy posiadają wyżej wymienione kompetencje dają gwarancję tego, że oba obszary współpracują ze sobą w jednym, wspólnym celu, którym jest poprawa bezpieczeństwa i ochrona przed cyberatakiem. 

nowe oblicze automatyka

Z badań przeprowadzonych przez Światowe Forum Ekonomiczne (WEF) w 2020 roku wynika, że cyberataki stały się jednym z najgroźniejszych zagrożeń, jakie spotykają dzisiejsze firmy. Cyberprzestępczość staje się coraz bardziej powszechna. Statystyki pokazują wzrost o 300% liczby cyberataków i możemy przypuszczać, że ten poziom będzie stale rosnąć. 

Dlatego tak ważna jest ścisła współpraca automatyków z działem IT. Aby zabezpieczyć przedsiębiorstwo przed cyberatakiem powinniśmy zacząć od przeprowadzenia audytu bezpieczeństwa, który pozwoli ocenić ryzyko oraz zagrożenia jakie mogą nas spotkać. Kolejnym ważnym zadaniem do wykonania jest jak najskuteczniejsze zabezpieczenie wszystkich dostępów serwisowych oraz ich monitorowanie.

Musimy również pamiętać o ochronie zapory sieciowej, która nieustannie monitoruje ruch sieciowy. Obecnie dzięki działaniu znanych liderów w branży urządzeń sieciowych i zabezpieczeń, na rynku są dostępne zapory nowej generacji w postaci urządzeń sprzętowych, maszyn wirtualnych czy też kontenerów Dockera. Łączą one tradycyjne funkcje oraz nowe praktyki, co przekłada się na poprawę filtrowania ruchu sieciowego oraz umożliwienie jego bardziej dogłębnej analizy.

Wyzwaniem dla pracodawców jest także niedostateczna liczba automatyków z kompetencjami IT, którzy wykazują umiejętności programowania. Nadzieją może okazać się młode pokolenie automatyków, którzy chętnie rozwijają swoje kompetencje w kierunku nauki języków i programowania. Dobrym rozwiązaniem być stworzenie programu szkoleń dla pracowników, co w dłuższej perspektywie pozwoli pracodawcy zapełnić luki kompetencyjne, a także przyciągnąć początkujących automatyków, którzy chcą się rozwijać. 

Współpraca między działem automatyki a IT jest nieodłącznym elementem, który pozwala zapewnić bezpieczeństwo firmom produkcyjnym. Obydwa stanowiska są zależne od siebie, przy czym obecnie od automatyka wymaga się większego obycia w infrastrukturze informatycznej np. znajomości języków Bush, Python, C#, dzięki którym komunikacja z działem IT będzie znacznie łatwiejsza i pozwoli na lepsze poznanie swoich wzajemnych potrzeb oraz zabezpieczenie obszaru produkcyjnego. Natomiast od pracowników IT nie jest wymagana znajomość automatyzacji maszyn, programowania sterowników co pokazuje nam jak ważna jest szeroka wiedza automatyka, która kształtuje jego nowe oblicze.

Autor: Aleksandra Stryczek