co warto dziś wiedzieć o rynku pracy w sektorze OZE? zatrudnienie i wyzwania rekrutacyjne w branży zielonej energii

Sektor zielonej energii rośnie w siłę. A jednocześnie, wraz z przyrostem mocy farm wiatrowych czy fotowoltaicznych, rosną potrzeby kadrowe pracodawców tego sektora, którzy coraz chętniej tworzą nowe możliwości zatrudnienia dla kolejnych specjalistów. Jak przedstawia się dziś zatrudnienie w branży zielonej energii w Polsce i jak nasz kraj wypada pod tym względem na tle świata i innych państw UE? Jakie są perspektywy zatrudnienia w branży OZE na najbliższe lata i na jakie wyzwania rekrutacyjne muszą być gotowi pracodawcy z tego sektora? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.

ilu pracowników zatrudnia dziś sektor OZE?

Jak podaje raport World Energy Employment 2023, globalne zatrudnienie w sektorze OZE wynosiło w 2023 roku 36,2 mln. Oznacza to, że w porównaniu z czasami przedpandemicznymi branża wzbogaciła się o blisko 6 mln nowych miejsc pracy. Ponad połowa z nich przybyła w 5 gałęziach OZE: w fotowoltaice, energetyce wiatrowej, e-mobilności, segmencie produkcji baterii, segmencie pomp ciepła oraz w obszarze wydobycia surowców krytycznych. Te pięć podsektorów zatrudnia dziś aż ok. 9 mln osób na całym świecie. Co ciekawe, w 2021 roku zatrudnienie w sektorze energii odnawialnej po raz pierwszy w historii przewyższyło zatrudnienie w sektorze paliw kopalnych. I wciąż dynamicznie rośnie, zwiększając przewagę nad tą branżą. Natomiast w Polsce, według danych raportu Randstad Zielona Energia, w całym sektorze OZE pracowało w 2023 r. około 113 tysięcy osób.

Przyjrzyjmy się, jak pod względem zatrudnienia wypadają dwie z najprężniej rozwijających się gałęzi sektora energii odnawialnych – fotowoltaika i energia wiatrowa.

fotowoltaika (PV)

Branża fotowoltaiczna to największy segment sektora OZE pod względem wielkości zatrudnienia. Na całym świecie pracuje w nim ok. 4 mln osób, w Unii Europejskiej – ok. 650 tys., a w Polsce – ponad 120 tys. osób. Największe zatrudnienie w fotowoltaice notowane jest w Chinach, Indiach, USA, Brazylii i Japonii. Polska zajmuje pod tym względem wysokie 7. miejsce na świecie.

Bardzo prężny rozwój fotowoltaiki sprawia, że już w 2025 roku – wg aktualnych prognoz – w sektorze fotowoltaicznym w UE będzie pracowało ponad 1 mln ludzi. A do 2030 roku globalne zatrudnienie w segmencie PV podwoi się.

lądowa i morska energetyka wiatrowa

Natomiast segment energetyki wiatrowej – zarówno lądowej, jak i morskiej (czyli tzw. onshore i offshore) – wg danych Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA) zatrudniał na całym świecie w 2022 roku około 1,4 mln osób. Był więc czwartym najliczniej zatrudniającym segmentem OZE. Podobnie jak w przypadku farm fotowoltaicznych, pod względem liczby osób pracujących w energetyce wiatrowej również wyróżniają się Chiny – to właśnie to państwo odpowiada za 49% globalnego zatrudnienia w tym segmencie. Drugie miejsce na świecie zajmują Niemcy. Wśród państw europejskich wysokie zatrudnienie w segmencie energii z wiatru odnotowują także Wielka Brytania, Francja i Hiszpania. W naszym kraju przy budowie i eksploatacji elektrowni wiatrowych na lądzie zatrudnionych jest około 10 tys. osób, a łącznie z sektorami powiązanymi z branżą – nawet dwukrotnie więcej.

Rozwój segmentu energetyki wiatrowej powoduje naturalny wzrost zapotrzebowania na wysoko wyspecjalizowanych instalatorów i serwisantów infrastruktury wiatrowej. A to sprawia, że przewidywania dotyczące globalnego poziomu zatrudnienia w tym obszarze są całkiem obiecujące. Wg najnowszej prognozy Global Wind Workforce Outlook na lata 2023–2027, liczba nowych techników zajmujących się energetyką wiatrową, którzy będą wymagali szkolenia branżowego, wzrośnie o 17% – z blisko 490 tys. w 2022 r. do ponad 570 tys. w 2027 r. Oczekuje się, że w latach 2023–2027 liczba nowych techników zajmujących się energetyką wiatrową będzie rosła średnio o 48 800 rocznie.

Z kolei w Polsce cały segment wiatrowy ma wygenerować do 2030 r. około 50-97 tys. nowych miejsc pracy. Wg raportu Randstad Zielona Energia szczególne potrzeby w tym zakresie ma segment morskich farm wiatrowych, którego przyszłe zapotrzebowanie na talenty szacuje się na blisko 35 tys. etatów w fazie inwestycyjnej i ok. 30 tys. podczas eksploatacji już ukończonych farm wiatrowych.

przed branżą zielonej energii 3 poważne wyzwania rekrutacyjne

Wyraźnie wyższe niż w poprzednich latach zapotrzebowanie na pracowników, które notuje dziś sektor OZE, stawia przed pracodawcami działającymi w tej branży kilka poważnych wyzwań rekrutacyjnych. Największym z nich jest niedobór najwyżej wykwalifikowanych specjalistów – w tym przede wszystkim techników, serwisantów czy operatorów posiadających wykształcenie i umiejętności poparte branżowymi certyfikatami. Technologia w branży OZE rozwija się bardzo szybko, co wymaga zarówno nieustannego poszerzania umiejętności przez pracowników, którzy już znajdują się w branży, jak i sprawnego pozyskiwania niezbędnych kwalifikacji przez osoby, które dopiero rozpoczynają karierę w sektorze OZE.

Drugim poważnym wyzwaniem, z którym muszą mierzyć się pracodawcy, jest znaczny wzrost konkurencyjności o talenty w branży. Sektor OZE nie jest bowiem jedynym, który poszukuje wykwalifikowanych inżynierów, techników i menedżerów projektów. Chociażby sektor stoczniowy, IT, budowlany, przemysłu ciężkiego czy motoryzacyjny oraz wiele innych również zabiegają o tych samych specjalistów. A to sprawia, że znalezienie odpowiednich kandydatów staje się coraz trudniejsze i bardziej kosztowne. Firmy muszą oferować konkurencyjne wynagrodzenia, atrakcyjne benefity oraz możliwości rozwoju zawodowego, aby skutecznie przyciągnąć i zatrzymać najlepszych pracowników.

Kolejne wyzwanie związane z pozyskaniem pracowników jest ściśle związane z umiejscowieniem nowych inwestycji OZE. Projekty OZE (np. farmy wiatrowe) często są realizowane w miejscach oddalonych od dużych ośrodków miejskich, co stwarza dodatkowe problemy rekrutacyjne. W tego rodzaju lokalizacjach może być trudno o wysoko wykwalifikowanych specjalistów, a tacy pracownicy nie zawsze skłonni są do długotrwałej zmiany miejsca zamieszkania lub do częstych podróży służbowych. Firmy z sektora OZE muszą więc oferować atrakcyjne pakiety relokacyjne i benefity, aby zachęcić kandydatów do podjęcia pracy przy swoich projektach.

Jak pracodawcy z branży OZE mogą przygotować się na te i wiele innych wyzwań rekrutacyjnych oraz na nie skutecznie odpowiedzieć? Jedną z odpowiedzi na to pytanie są projekty reskillingowe i upskillingowe. Więcej na ich temat w kontekście wyzwań sektora OZE piszemy w najnowszym raporcie Randstad Zielona Energia. Z lektury raportu można dowiedzieć się także, jakie są perspektywy rozwoju zielonej energii w Polsce, jakich kompetencji będzie najpilniej potrzebowała branża OZE oraz na jakie wynagrodzenia mogą liczyć pracownicy tego sektora. Zapraszamy do lektury.