Częste zmiany prawa, krótki czas na ich wdrożenie, żmudne dostosowanie dokumentacji w firmie do nowych przepisów to dziś największe wyzwania w prowadzeniu biznesu w Polsce i zarządzaniu kadrami i płacami w firmie – wskazują przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w badaniu zrealizowanym przez Randstad Payroll Solutions i Instytut Badań Pollster. Na dynamikę zmian prawnych skarży się 3 na 4 pracodawców, ale nie brakuje też wyzwań związanych z cyfryzacją obsługi kadrowo-płacowej oraz przygotowaniem specjalistów z tego obszaru.
Z badania przeprowadzonego wśród przedsiębiorców zatrudniających co najmniej 10 osób wynika, że największym wyzwaniem w obszarze zarządzania kadrami i płacami w Polsce jest częsta zmienność przepisów prawa i krótki czas na ich wdrożenie. Tak twierdzi 78% przedstawicieli firm, a najczęściej skarżą się na to przedsiębiorcy, którzy zatrudniają od 10 do 19 pracowników (86% wskazań).
Jak zaznacza Katarzyna Plucińska, dyrektor zarządzająca Randstad Payroll Solutions, zespołu, który od 25 lat zajmuje się outsourcingiem kadrowo-płacowym dla firm, ostatnie lata to czas bardzo licznych zmian w przepisach prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i systemie podatkowym.
– Zmiany i to bardzo duże np. dotyczące naliczania wynagrodzeń czy systemu podatkowego, treści i sposobu zawierania umów dotknęły wszystkie firmy, na dodatek były wprowadzane w sposób szybki i zaskakujący dla pracodawców. Do ich zrozumienia i zaimplementowania w prawidłowy sposób konieczna jest wiedza ekspercka i wieloletnie doświadczenie.
Wśród wyzwań dla przedsiębiorców na drugim miejscu w badaniu znalazła się konieczność dostosowania dokumentacji do wdrażanych przepisów, czyli zmiany w systemach obsługujących kadry i płace oraz w treści dokumentów, a także konieczność odbywania konsultacji prawnych. Mówi o tym 54% badanych. Najczęściej ten problem dostrzegają właściciele największych firm, które zatrudniają ponad 250 osób – 66%, a także przedsiębiorcy z sektora edukacji.
Przedsiębiorcy mają do czynienia z powtarzającą się niepewnością związaną z kształtem formularza PIT do rozliczeń podatkowych. Cyklicznie pod koniec roku resort finansów wprowadza kolejny formularz, który trzeba następnie zaprogramować w systemie płacowym i przetestować.
Dla 36% przedsiębiorców (trzecie miejsce w zestawieniu) największym wyzwaniem jest cyfryzacja obsługi kadrowo-płacowej, wprowadzanie nowych technologii, w tym e-podpisów, e-teczek, portali pracowniczych, aplikacji do zarządzania czasem pracy. Najczęściej skarżą się na to właściciele małych firm, które zatrudniają od 10 do 19 osób – 46% wskazań, a najrzadziej przedsiębiorcy zatrudniający od 20 do 49 osób – 33% odpowiedzi.
Choć cyfryzacja wciąż stanowi wyzwanie, to staje się dziś koniecznością. Raz wdrożone rozwiązania ułatwiają życie firmom i ich pracownikom – podkreślają eksperci. Dodają, że coraz bardziej pomocne w działalności zarówno dużych, jak i mniejszych pracodawców są portale pracownicze do elektronicznego obiegu dokumentacji kadrowej, w tym składania i akceptacji wniosków, nie tylko urlopowych. W takim systemie pracownik może też zdalnie dokonać zmiany numeru konta, nazwiska, czy dopisać dzieci do ubezpieczenia.
Coraz bardziej popularne stają się elektroniczne teczki pracowników oraz aplikacje do zarządzania czasem pracy. Wdrażamy te rozwiązania w całości, często zaczynając od e-teczki dla nowych pracowników, a stopniowo rozszerzając rozwiązanie na wszystkich pracowników firmy. Firmy, które z nich korzystają, bardzo doceniają wygodę, unikanie uciążliwej wymiany i gromadzenia dokumentów papierowych, a także dostępność wszystkich informacji w jednym miejscu. Z aplikacji do zarządzania czasem pracy korzystają głównie firmy produkcyjne, ale też często Ci klienci którzy chcą spełnić wymagania prawne dotyczące ewidencjonowania czasu pracy przez pracodawcę.
Czwarte miejsce w zestawieniu największych wyzwań kadrowo-płacowych w polskich firmach zajmuje aktualizacja wiedzy pracowników zajmujących się tym obszarem. To czynnik o tyle istotny, że działają oni w warunkach dynamicznie zmieniających się przepisów. 97% badanych przedstawicieli firm jest przekonanych, że z tego względu zatrudnieni u nich specjaliści ds. kadr i płac muszą stale podnosić kompetencje. A to wiąże się z koniecznością finansowania szkoleń dla tej grupy pracowników. Na ten element zwraca uwagę 28% przedsiębiorców, w tym po 34% właścicieli niedużych (między 10 a 19 pracowników) oraz największych firm (ponad 250 pracowników).
Eksperci zwracają uwagę na to, że w ostatnich trzech latach do zmian przepisów dochodziło nawet kilka razy w roku. Tylko w 2023 wprowadzono nowy wzór wniosku dotyczącego umów o pracę, wypowiedzeń czy świadectw pracy. Zmienił się też formularz PIT 2. Wymaga to stałej aktualizacji wiedzy osób, które zajmują się tym obszarem. Z doświadczeń zespołu Randstad Payroll Solutions wynika, że dzień szkoleniowy dla takiego zespołu kosztuje nawet 10 tys. zł, a w zależności od dynamiki i zakresu zmian w przepisach, takie szkolenia mogą być potrzebne nawet kilka razy w roku. Często też w proces dostosowania działań firmy do przepisów konieczne jest włączanie ekspertów prawnych. To jeden z powodów, dla których pracodawcy coraz częściej decydują się na outsourcing procesów kadrowo-płacowych. Nie muszą się martwić o zgodność z przepisami oraz organizować szkoleń dla swoich pracowników – te kwestie przerzucają na zewnętrznych partnerów.
W mniejszym stopniu, ale jednak, badani przedsiębiorcy zwracają uwagę na niedobór wykwalifikowanych specjalistów ds. kadr i płac na rynku pracy. Nakładają się na to trudności w znalezieniu zastępstwa na tych stanowiskach na czas urlopu lub L4. O tych kłopotach mówi co piąty badany. Najczęściej wskazują na to wyzwanie przedstawiciele firm, w których pracuje od 50 do 249 osób (29%).
Dotyczy to głównie specjalistów, a jednym z problemów jest to, że brakuje osób, które bardzo dobrze znają zarówno sprawy kadrowo-płacowe, jak i wymagane coraz częściej w firmach język angielski czy też umiejętność szybkiej nauki nowych technologii. Znalezienie takiego kandydata zajmuje nawet kilka miesięcy.
