Pojęcie asertywności jest zwykle kojarzone z umiejętnością odmawiania i mówienia „nie”. Zdaniem psychologów, asertywność to termin dużo bardziej złożony, związany z ogólną postawą życiową. Artykuł przedstawia, czym jest asertywność i czy można się jej nauczyć.
Co to jest asertywność?
Asertywność może być zdefiniowana jako zachowanie konstruktywne, wyrażające pewność siebie i respektujące postawy i zachowania innych ludzi. Pojęcie asertywności w języku polskim zostało zapożyczone częściowo z łaciny (od słowa assertio, oznaczającego twierdzenie), a częściowo z języka angielskiego (od terminu assertiveness, które oznacza stanowczość i pewność siebie). Asertywność to zatem umiejętność komunikowania się z innymi, a także świadomość własnych emocji. Warto dodać, że asertywność to nie tylko zdolność do odmawiania, ale także inicjowania kontaktów towarzyskich i świadomego prowadzenia rozmów z innymi ludźmi. Asertywność w miejscu pracy jest bardzo ważną umiejętnością ze względu na to, że pracownik przebywa zwykle wśród innych ludzi, tj. współpracowników, klientów, kontrahentów. Zdarza się jednak, że pracownicy obawiają się asertywności w pracy, ponieważ nie chcą być postrzegani jako osoby agresywne lub źle wychowane. W rzeczywistości wszystko zależy od sposobu przekazywania informacji i uzasadnienia swojego zdania.
Najważniejsze techniki asertywności
Asertywność nie jest umiejętnością wrodzoną, tylko nabytą, co oznacza, że można jej się nauczyć. Osoby, które chcą być asertywne w pracy lub w szeroko pojętych kontaktach towarzyskich, powinny przede wszystkim nabyć odpowiednią wiedzę na temat samej asertywności, a także zachowań respektowanych w kulturze i miejscu pracy. Pracownicy zatrudnieni w małej rodzinnej firmie funkcjonują w zupełnie innej kulturze organizacyjnej niż osoby zatrudnione w korporacji, dlatego dobrze jest zapoznać się z zasadami firmy, jej wartościami i wizją komunikacji. Następnym krokiem jest zapoznanie się z technikami asertywności. Najbardziej popularne z nich to:
- Zdarta płyta, czyli technika odmawiania asertywnego, która polega na powtarzaniu tej samej odmowy, przy użyciu tych samych lub podobnych argumentów – wystarczy skoncentrować się na własnych odpowiedziach, a nie na prośbach rozmówcy. Technikę tę należy stosować aż do skutku, czyli do momentu, w którym rozmówca zrezygnuje.
- Technika „jestem słoniem”, która polega na wyobrażeniu sobie, że jest się wielkim i powolnym słoniem, który oddycha spokojnie i mówi powoli. Można powtarzać za rozmówcą jego słowa, ale bardzo powoli (na przykład: „a więc mówisz, że mam cię odwieźć na dworzec jutro o 4 rano”).
- Asertywna konfrontacja przekonań, czyli jasne wyrażenie swojego zdania.
Asertywność w pracy
Asertywność w miejscu pracy jest potrzebna zarówno osobom, które współpracują w zespole specjalistów, jak i pracownikom, którzy codziennie kontaktują się z klientami. Zwykle asertywność przydaje się w pracy biurowej i terenowej. Wiele przykładów asertywności w pracy można zauważyć w swoim biurze. Niektórzy starają się odwoływać do własnych przekonań, poprzez mówienie: „ja”, „moim zdaniem”, „według mnie”. Takie określenia zwiększają pewność siebie i pokazują, że robi się tylko to, co jest zgodne z przekonaniami. Znaczenie ma także wykorzystywanie technik asertywności i podawanie konkretnych argumentów na poparcie swoich tez lub opinii.