Wiele osób marzy o tym, aby pracować bez przełożonych i samemu być sobie szefem. Sposobem na osiągnięcie takiego stanu jest zazwyczaj założenie własnej działalności gospodarczej. To jednak niejedyne wyjście. Istnieje bowiem tzw. holakracja, czyli nowoczesny system zarządzania firmą, którego cechą charakterystyczną jest brak przełożonych oraz innych stanowisk wewnątrz przedsiębiorstwa.
Holakracja – co to jest?
Holakracja, nazywana też czasami holokracją (od angielskiego słowa holocracy) to model zarządzania firmą, który powstał w XXI wieku w Stanach Zjednoczonych. Jego historia rozpoczęła się w 2007 roku w przedsiębiorstwie Ternary Software, w którym opracowano system demokratycznego prowadzenia organizacji.
Holakracja polega na tym, że w przedsiębiorstwie nie ma przełożonych ani konkretnych stanowisk czy działów. Model ten odrzuca więc klasyczny sposób funkcjonowania firmy. Tym samym wyeliminowane zostaje zjawisko przerzucania odpowiedzialności za podejmowane działania między pracownikami różnego szczebla. W założeniu ma to prowadzić do efektywniejszej pracy, w której w jak największym stopniu wykorzystuje się potencjał i kompetencje zatrudnionych osób.
Jak działa holakracja?
Wiedząc już, czym jest holakracja, warto zagłębić się w mechanizmy jej działania. Ten system zarządzania firmą opiera się na dwóch filarach, którymi są:
- koła – jeden lub kilku pracowników, którzy tworzą rodzaj zespołu zajmującego się wykonywaniem konkretnych zadań. Choć wyróżnia się zarówno koła nadrzędne, jak i podrzędne, wszystkie charakteryzują się dużą autonomią;
- role – zespół zadań przypisanych danemu pracownikowi w obrębie konkretnego koła. Co ważne, jedna osoba w zależności od swoich kompetencji i predyspozycji może odgrywać różne role w kilku kołach. Ponadto, nie jest na stałe do nich przypisana – może je zmieniać, o ile nie utrudnia to pracy pozostałym członkom zadaniowego zespołu.
Jeśli chodzi o system, jakim jest holokracja, role stanowią jego kluczowy element. W obrębie każdego koła istnieje ich wiele. Wyróżnia się jednak trzy podstawowe role, które zawsze powinny zostać wyróżnione. Są to:
- łącznik prowadzący – pracownik wybrany do koła B (podrzędnego) z koła A (nadrzędnego), którego celem jest przypisanie innych pracowników do konkretnych ról, a także określenie strategii i priorytetów w działaniu;
- łącznik-przedstawiciel – pracownik reprezentujący koło B poza jego granicami. Do jego zadań należy prezentacja działań i dokonań koła B w kołach nadrzędnych oraz dążenie do wyeliminowania przeszkód pojawiających się w trakcie pracy jego członków;
- mediator – pracownik zajmujący się kontrolowaniem, czy poszczególne koła przestrzegają przyjętych zasad, które zostały wyznaczone w tzw. konstytucji holakracji. Oprócz tego jego zadaniem jest aktywne uczestnictwo w spotkaniach mających na celu omawianie bieżących działań i konfigurowanie zespołu.
Jakie zalety może mieć holakracja w Polsce i na świecie?
Holakracja charakteryzuje się kilkoma ważnymi cechami. Jej głównymi wyróżnikami są: zorientowanie na cel, duża responsywność, a także wyznaczanie jasnych ról oraz przejrzystych reguł wewnątrz organizacji. Wiele osób wskazuje na niebywałe korzyści płynące z wprowadzenia takiego modelu zarządzania firmą. Według niektórych umożliwia on wyeliminowanie rozciągających się ścieżek decyzyjnych, które mogą utrudniać funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Ponadto, holakracja daje szerokie pole do wykorzystania predyspozycji i potencjału pracowników, którzy bez przeszkód mogą zgłaszać i realizować własne pomysły. Ten system zarządzania daje bowiem głos każdemu, co zachęca osoby zatrudnione do występowania z inicjatywą.