czym jest piramida potrzeb i jakie ma znaczenie w pracy?

Piramida potrzeb Abrahama Maslowa została stworzona w 1943 roku, a nieco później ją zmodyfikowano. Jest koncepcją psychologiczną, która znajduje zastosowanie w życiu zawodowym i osobistym, także współcześnie. 

Piramida potrzeb to koncepcja wskazująca na pięć kluczowych potrzeb człowieka. Maslow uznał, że źródłem motywacji u ludzi jest właśnie zaspokajanie swoich pragnień, zarówno tych niskiego, średniego, jak i wysokiego rzędu. 

Charakterystyka piramidy potrzeb

W hierarchii potrzeb Maslowa pojawia się pięć głównych obszarów:

1. Potrzeby fizjologiczne, których zaspokojenie jest kluczowe dla człowieka. Można do nich zaliczyć sen, głód, pragnienie, odpoczynek, a także unikanie upału i chłodu. W sytuacji, gdy potrzeby fizjologiczne nie są zaspokojone, u człowieka może pojawić się problem z motywacją do dalszego działania.
2. Potrzeby bezpieczeństwa, które odnoszą się do zapewnienia jednostce poczucia, że nic jej nie grozi. 
3. Potrzeby przynależności i miłości, a więc poczucie zainteresowania ze strony innych, akceptacji, zrozumienia, przyjaźni i miłości.
4. Potrzeby uznania, czyli szacunek, docenienie oraz wysokie poczucie własnej wartości.
5. Potrzeby samorealizacji, czyli najwyższy element w hierarchii, który może zostać zaspokojony tylko wtedy, gdy poprzednie potrzeby również będą zaspokojone. 

Okazuje się, że piramidę potrzeb można wykorzystać nie tylko w teoriach psychologicznych i badaniach, lecz także w życiu zawodowym.

przeczytaj też: model harwardzki jako skuteczna metoda zarządzania zasobami ludzkimi

Hierarchia potrzeb w pracy – zgodna z teorią Maslowa 

Piramida potrzeb Maslowa idealnie wpasowuje się w różne sytuacje w pracy. W odniesieniu do życia zawodowego można tutaj wyróżnić następujące kategorie potrzeb:

1. Potrzeby fizjologiczne – zapewnienie odpowiednich warunków pracy, czasu na jedzenie, toaletę, a także przerwy w czasie pracy i brak nadgodzin. 
2. Potrzeby bezpieczeństwa – umowa na czas nieokreślony dla pracownika, poczucie stabilizacji i ciągłość zatrudnienia, odpowiednie wynagrodzenie i ubezpieczenie, a także świadczenia socjalne.
3. Potrzeby przynależności i miłości – dobre kontakty ze współpracownikami i kierownictwem. 
4. Potrzeby uznania – awanse, pochwały, premie, zauważanie sukcesów odnoszonych przez pracownika. 
5. Potrzeby samorealizacji – udział w szkoleniach, rozwijanie swoich kompetencji, ciągłe doszkalanie się. 

Można uznać, że pracodawca powinien zdawać sobie sprawę z tego, że pracownicy nie będą bardzo zaangażowani w pracę i przestaną pracować efektywnie w sytuacji, gdy ich podstawowe potrzeby nie są spełniane. Właśnie dlatego tak ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków pracy, atrakcyjnego wynagrodzenia i stabilizacji. 

przeczytaj też: metoda ALPEN – w jaki sposób efektywnie zarządzać swoim czasem?

Piramida potrzeb a motywacja do pracy

Motywowanie pracowników do wykonywania obowiązków ma szczególne znaczenie we współczesnych przedsiębiorstwach. Kierownicy mogą opierać swoje plany motywowania podwładnych na teorii potrzeb Maslowa. Szczególne znaczenie ma zadbanie o odpowiednie warunki pracy, brak nadgodzin, wysokie wynagrodzenie, a także czas wolny (np. na skorzystanie z toalety lub kuchni pracowniczej). Ważne jest również zaoferowanie pracownikom opieki medycznej i ubezpieczenia, aby zapewnić im realizację potrzeby bezpieczeństwa. Dodatkowo duże znaczenie ma dbanie o relacje w zespole, a więc sprawdzanie, czy nie pojawiają się konflikty i organizowanie spotkań integracyjnych dla podwładnych. Pracodawca może także zbudować dla każdego z pracowników specjalny plan rozwoju, który pozwoli na zaspokojenie najwyższych potrzeb w hierarchii. Kierownicy powinni zapewniać podwładnym odpowiednie szkolenia i kursy.