Niektórzy pracownicy wykonują obowiązki zawodowe w warunkach, które uznawane są za szczególnie uciążliwe. Podczas pracy dochodzi też u nich do znacznego wydatku energetycznego. W takiej sytuacji prawo zapewnia im tzw. posiłek regeneracyjny. Służy on odzyskaniu sił i energii. Kiedy przysługuje posiłek regeneracyjny i jakie wymogi musi spełniać?
Zapisy Kodeksu pracy pod wieloma względami chronią pracowników. W określonych sytuacjach wynikających z charakteru i warunków zatrudnienia gwarantują im m.in. prawo do posiłku regeneracyjnego. Pracodawca musi dostarczyć go bezpłatnie, pamiętając o konkretnych wytycznych w tym zakresie.
Co to jest posiłek regeneracyjny dla pracownika?
Odpowiedź na pytanie, czym jest posiłek regeneracyjny, wynika bezpośrednio ze stosownych przepisów. Mianem tym określa się posiłek, który przyznaje się osobom zatrudnionym w szczególnie uciążliwych warunkach, które wykonują pracę fizyczną powodującą znaczny wydatek energetyczny. Ma on za zadanie uzupełnić poniesioną stratę energii. Pracodawca dostarcza go podwładnym nieodpłatnie.
Posiłek regeneracyjny dla pracownika to jeden z przywilejów pracowniczych. Związane z nim kwestie reguluje zarówno Kodeks pracy, jak i Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Warto jednak wiedzieć, że posiłek regeneracyjny może przysługiwać nie tylko osobom wykonującym obowiązki na mocy umowy o pracę, lecz także umowy zlecenia czy o dzieło. Wynika to z art. 304 Kodeksu pracy i jest związane z koniecznością zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom fizycznym, nawet jeśli są one zatrudnione na innej podstawie.
Kiedy należy się posiłek regeneracyjny w pracy?
Kwestia tego, komu i kiedy przysługuje posiłek regeneracyjny, jest ściśle określona. Zgodnie z przepisami otrzymują go pracownicy pracujący fizycznie, o ile wysiłek związany z wykonywaniem obowiązków służbowych powoduje:
- utratę energii podczas jednej zmiany roboczej na poziomie ponad 2000 kcal w przypadku mężczyzn i ponad 1100 kcal w przypadku kobiet,
- wydatek energetyczny rzędu ponad 1500 kcal w przypadku mężczyzn i ponad 1000 kcal w przypadku kobiet, jeśli praca odbywa się w zamkniętych pomieszczeniach, w których panuje temperatura poniżej 10°C albo tzw. wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) utrzymuje się na poziomie ponad 25°C,
- utratę energii podczas zmiany roboczej na poziomie przekraczającym 1500 kcal w przypadku mężczyzn i 1000 kcal w przypadku kobiet, jeżeli praca wykonywana jest zimą na otwartej przestrzeni; posiłek regeneracyjny w okresie zimowym przysługuje w przedziale czasowym od 1 listopada do 31 marca.
przeczytaj też: w jaki sposób wylicza się wymiar urlopu wypoczynkowego?
Zgodnie z Kodeksem pracy, posiłek regeneracyjny przysługuje też osobom wykonującym obowiązki zawodowe związane z wysiłkiem fizycznym pod ziemią oraz przy pozbywaniu się konsekwencji klęsk żywiołowych lub innych zdarzeń o charakterze losowym.
Po ilu godzinach pracy przysługuje posiłek regeneracyjny?
Pracodawca powinien wywiązać się ze swojego obowiązku wobec pracowników w odpowiednim czasie. Po ilu godzinach pracy przysługuje posiłek regeneracyjny? Należy wydać go w trakcie przerwy po 3–4 godzinach wykonywania obowiązków zawodowych. Co ważne, pracodawca musi zapewnić podwładnym higieniczne warunki przygotowania i zjedzenia takiego posiłku.
Posiłek regeneracyjny – ile kalorii powinien zawierać?
Bez względu na to, czy jest to posiłek regeneracyjny zimą, czy latem, musi on spełniać pewne konkretne wymogi. Jego kaloryczność zawsze powinna wynosić 1000 kcal. Z kolei rozkład makroskładników musi prezentować się następująco:
- 50–55% węglowodanów,
- 30–35% tłuszczów,
- 15% białka.
Jeśli chodzi o formę posiłku regeneracyjnego, przepisy przewidują kilka rozwiązań. Możliwe jest wydawanie gotowych dań przez pracodawcę, przekazanie podwładnym produktów do samodzielnego przygotowania jedzenia albo zapewnienie im bonu, talonu lub kuponu do wykorzystania w punkcie gastronomicznym. Co ważne, prawo nie zezwala na wypłacenie ekwiwalentu finansowego za posiłek regeneracyjny.
