Prawo chroni pracowników w różnych sytuacjach. Jeżeli firma, w której są zatrudnieni, okaże się niewypłacalna, nie zostaną z niczym. Pracodawca musi bowiem dokonywać wpłat na FGŚP, czyli Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zgromadzone tam środki stanowią rodzaj zabezpieczenia. Kto i kiedy może się o nie starać?
Pracodawcy mają wiele obowiązków wobec swoich podwładnych. Muszą m.in. opłacać za nich składki na FGŚP. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych funkcjonuje już od 1994 roku.
FGŚP – co to takiego?
FGŚP to skrót od nazwy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Mianem tym określa się specjalny fundusz celowy o charakterze państwowym, który stanowi zabezpieczenie dla pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy. Innymi słowy, w sytuacji, gdy nie będzie on w stanie wypłacić wynagrodzenia podwładnym, środki z funduszu zaspokoją ich roszczenia.
przeczytaj też: wczasy pod gruszą – charakterystyka, zasady, kwoty
Kto opłaca składki na FGŚP?
Prawo wyznacza, kto powinien opłacać składki na FGŚP. Zgodnie z przepisami są to przede wszystkim przedsiębiorcy – zarówno ci prowadzący działalność gospodarczą jedynie na terenie Polski, jak i mający firmy w krajach UE i EFTA (Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu) lub w Wielkiej Brytanii. Oprócz tego wpłaty na FGŚP wymagane są od oddziałów banków zagranicznych, instytucji kredytowych i zagranicznych zakładów ubezpieczeń oraz od oddziałów lub przedstawicielstw przedsiębiorców z zagranicy. Warto pamiętać, że składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń wynosi 0,10% podstawy wymiaru.
Kto jest objęty FGŚP?
FGŚP to fundusz przeznaczony dla pracowników, którzy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Są nim zatem objęte zarówno osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę (również nakładczą), jak i umowy zlecenie (lub równorzędnej). Dodatkowo FGŚP dotyczy tych, którzy pracują na podstawie innej niż stosunek pracy, wykonując przy tym obowiązki na rzecz rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub innej spółdzielni związanej z produkcją o charakterze rolnym.
Na co przeznaczane są środki z FGŚP?
W przypadku niewypłacalności pracodawcy środki FGŚP przeznacza się na zaspokojenie roszczeń pracowniczych. Podwładni mogą starać się o zwrot związany z:
- wynagrodzeniem za pracę (za czas do 3 miesięcy);
- wynagrodzeniem za okres niezdolności do pracy z tytułu choroby;
- pensją wypłacaną za czas urlopu wypoczynkowego;
- odprawą finansową, która przysługuje pracownikowi w przypadku rozwiązania z nim umowy o pracę bez jego winy;
- ekwiwalentem finansowym za urlop;
- dodatkiem o charakterze wyrównawczym;
- odszkodowaniem;
- składkami na ubezpieczenia społeczne.
przeczytaj też: czym jest plan urlopów? czy taki harmonogram jest obowiązkowy?
Powyższe kwestie dotyczące FGŚP wynikają z ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
FGŚP — kto nie płaci składek?
Wielu pracodawców zastanawia się, czy FGŚP jest obowiązkowy. Jeżeli pracownicy firmy są objęci ubezpieczeniami społecznymi, w większości przypadków należy odprowadzać składkę na fundusz. Istnieją jednak pewne wyjątki. Nie trzeba płacić na FGŚP w przypadku:
- podwładnych, którzy powracają do wykonywania obowiązków zawodowych po urlopie macierzyńskim (lub na warunkach macierzyńskiego), rodzicielskim lub wychowawczym. W takiej sytuacji zwolnienie z wpłat na FGŚP obowiązuje przez 36 miesięcy, licząc od pierwszego miesiąca następującego po powrocie do pracy;
- podwładnych, którzy ukończyli 50. rok życia i przez 30 dni przed podjęciem zatrudnienia byli zapisani jako bezrobotni w ewidencji powiatowego urzędu pracy. W takim przypadku zwolnienie ze składki wynosi 12 miesięcy od miesiąca po podjęciu zatrudnienia;
- pracowników, którzy nie mają jeszcze 30 lat i zostali skierowani do pracy za pośrednictwem powiatowego urzędu pracy. W takim przypadku FGŚP nie trzeba opłacać przez 12 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po podpisaniu umowy;
- kobiet, które przekroczyły 55. rok życia i mężczyzn, którzy ukończyli 60 lat.
W pozostałych sytuacjach opłacanie składki FGŚP za pracowników jest obowiązkowe. Ze względu na stawkę nie stanowi ona jednak nadmiernego obciążenia dla firm.
