Istnieje wiele czynników, które prowadzą do dyskryminacji. Uznaje się, że w Polsce spora część pracowników nie jest traktowana w sposób równy i sprawiedliwy pomimo przepisów prawa. Dyskryminacja w miejscu pracy może dotyczyć płci, koloru skóry, formy pracy, poglądów politycznych lub religijnych, orientacji seksualnej, narodowości, wyznawanych wartości kulturowo-społecznych.
Dyskryminacja w pracy: rodzaje
Zgodnie z artykułem 18 Kodeksu pracy, dyskryminacja w pracy jest zabroniona, a podwładnych należy traktować równo. Niestety, w wielu firmach dochodzi do różnych naruszeń. Wyróżnia się dwa główne rodzaje dyskryminacji w pracy:
- Typ bezpośredni, czyli celowe działanie, które polega na złym, nierównym, niesprawiedliwym traktowaniu danego pracownika przez szefostwo, managerów lub współpracowników; przykładem może być dyskryminacja kobiet w miejscu pracy, która polega na niższym wynagrodzeniu dla nich przy tych samych obowiązkach, które wykonują mężczyźni,
- Typ pośredni, który dotyczy ukrytych przepisów lub reguł, które sprawiają, że niektórzy pracownicy są traktowani gorzej od innych; przykładem może być zawieranie innych form umów (na przykład zlecenie lub na czas określony) z pracownikami o innym kolorze skóry
Wyróżnia się wiele zachowań o charakterze dyskryminacyjnym, takich jak: wynagradzanie w różny sposób osób na tych samych stanowiskach, mobbing, nierówne traktowanie w przypadku przyznawania premii lub bonusów, podteksty seksualne, a także ograniczenie dostępu do świadczeń pozapłacowych, szkoleń, awansów. Warto zaznaczyć, że każdy pracownik, który doświadczył dyskryminacji, może otrzymać od pracodawcy odszkodowanie. Bardzo ważne jest jednak dokumentowanie wszelkich przejawów nierównego traktowania, na przykład robienie zdjęć, zapisywanie maili lub tworzenie spisu zdarzeń i nagrywanie.
Przeciwdziałanie dyskryminacji w pracy
Istnieje wiele metod walki z dyskryminacją, jednak najważniejsze są działania profilaktyczne. Bardzo duże znaczenie ma zwiększanie świadomości społeczeństwa na temat przejawów dyskryminacji oraz prowadzenie szkoleń dla pracowników i podwładnych z tego zakresu. W wielu międzynarodowych korporacjach dyskryminacja matek w pracy praktycznie już nie istnieje, ponieważ pracodawcy skoncentrowali się na stworzeniu równych i korzystnych warunków zatrudnienia. Sporym problemem pozostaje dyskryminacja ze względu na wiek, która wiąże się z tym, że pracownicy po 50. roku życia mają problem ze znalezieniem pracy mimo posiadania koniecznych kwalifikacji. Właśnie dlatego w wielu firmach zostały wprowadzone wewnętrzne przepisy lub programy, które ułatwiają rozwój zawodowy osobom po 50. roku życia, o innym kolorze skóry, innych preferencjach seksualnych. W ostatnich latach pojawiło się wiele programów „diversity and inclusion”, zgodnie z którymi różnorodność (rasowa, płciowa, wiekowa, kulturowa, poglądowa) pomaga pracownikom na zdobywanie nowych doświadczeń, wzmacnia ich kreatywność i pozwala na zdobywanie wielu interesujących kontaktów. Dyskryminacja w stosunkach pracy pojawia się więc coraz rzadziej ze strony samych pracodawców, jednak bardzo ważne jest szkolenie i edukowanie pracowników, aby nie działali na szkodę innych osób z zespołu lub firmy. Wprowadzenie polityki antydyskryminacyjnej, a także szkolenie pracowników może znacznie pomóc w zmniejszeniu ilości przypadków dyskryminacji.