jak się definiuje nocne godziny pracy? najważniejsze informacje

Praca w godzinach nocnych to termin pochodzący z Kodeksu pracy. Został on dokładnie zdefiniowany. Akt normatywny wyznacza także wszelkie regulacje związane ze sposobem rozliczania godzin nocnych oraz tym, kto nie powinien o tej porze wypełniać obowiązków służbowych. Jakie najważniejsze informacje muszą znać pracownicy?

Istnieje wiele zawodów, które wykonuje się w niestandardowych godzinach. Może to wynikać zarówno z ich specyfiki, jak i aktualnych potrzeb danego przedsiębiorstwa. Osoby, które decydują się na tego typu stanowiska, często muszą być gotowe na nocne godziny pracy. Powinny jednak znać swoje prawa – wszystko jest bowiem uregulowane stosownymi przepisami.

Czym są godziny nocne? Kodeks pracy i jego regulacje

Jeśli chodzi o pracę w godzinach nocnych, Kodeks pracy zawiera wszystkie najważniejsze informacje na ten temat. Regulacje zawarte są przede wszystkim w art. 151⁷ i art. 151⁸ tego aktu normatywnego. Wypływa z tego sama definicja godzin nocnych. Zgodnie z przepisami, mianem tym nazywa się okres między 21.00 a 07.00 rano. Osobą wykonującą pracę w nocy jest pracownik, który podczas każdej doby wykonuje obowiązki zawodowe przynajmniej przez 3 godziny w wyznaczonej przepisami porze nocnej. To także podwładny, który przynajmniej ¼ całego czasu pracy w trakcie danego okresu rozliczeniowego wykonywał w nocy.

Warto przy tym podkreślić, że to od pracodawcy zależy wyznaczenie, w jakich godzinach nocnych będą pracowali jego podwładni. Może to być całe 8 godzin (między 21.00 a 05.00, 22.00 a 06.00 lub 23.00 a 07.00) albo tylko kilka. Należy zaznaczyć, że pracę w godzinach nocnych można też wykonywać dłużej niż 8 godzin. Obowiązują tu jednak pewne limity.

Warto wiedzieć: Nadgodziny w pracy i reguły ich rozliczania

Godziny nocne w pracy – jakie są ograniczenia?

Wykonywanie obowiązków w nocnych godzinach pracy jest obłożone konkretnymi ograniczeniami. Zgodnie z przepisami dłużej niż 8 godzin w tym okresie nie mogą pracować osoby, które wykonują obowiązki o szczególnie niebezpiecznym charakterze bądź mają zadania wymagające dużego wysiłku fizycznego lub umysłowego. Ograniczenie to nie dotyczy jednak pracowników, którzy zarządzają firmą w imieniu pracodawcy albo usuwają awarię albo prowadzą akcję ratunkową ochraniającą życie lub zdrowie ludzkie, mienie bądź środowisko.

Warto wiedzieć: Przerwa w pracy - ile czasu przysługuje pracownikowi?

Kto musi być gotowy na nocne godziny pracy?

Praca w godzinach nocnych często motywowana jest potrzebami danej firmy lub instytucji, a także specyfiką konkretnej profesji. Na jej wykonywanie muszą się nastawić przedstawiciele wielu zawodów. Wśród nich znajdują się m.in. lekarze i pielęgniarki, ratownicy medyczni, policjanci, pracownicy przewozu osób, kierowcy samochodów ciężarowych, ochroniarze, niektórzy sprzedawcy oraz farmaceuci zatrudnieni w całodobowych aptekach.

Warto przy tym bliżej przyjrzeć się zagadnieniom związanym z nocną pracą kierowcy. W przypadku takiego pracownika obowiązują oddzielne przepisy. Zgodnie z nimi godziny nocne kierowcy to 4 godziny między 00.00 a 07.00 rano. Trzeba również wiedzieć, że jeśli pracownik wykonuje swoje obowiązki o takiej porze, jego czas pracy w godzinach nocnych i standardowych nie może przekroczyć łącznie 10 godzin w ciągu doby.

Kto nie może wykonywać pracy w godzinach nocnych?

Przepisy prawa wyznaczają, że praca w godzinach nocnych jest niedozwolona w przypadku ciężarnych kobiet oraz pracowników młodocianych. Jeśli chodzi o osoby poniżej 18. roku życia, nocne godziny pracy wyznacza się jednak inaczej. Dla pracowników w wieku 16–18 lat obowiązują one między 22.00 a 06.00, natomiast w przypadku młodocianych, którzy nie ukończyli 16 lat – między 20.00 a 06.00.

Praca w godzinach nocnych nie powinna być także wykonywana przez osoby niepełnosprawne, jeśli lekarz nie wyrazi zgody na jej świadczenie. Ciekawa jest również sytuacja pracowników, którzy sprawują opiekę nad dziećmi mającymi poniżej 4 lat. W ich przypadku możliwa jest odmowa pracy w godzinach nocnych, która nie może spotkać się z żadnymi konsekwencjami. Jeżeli takie osoby chcą wypełniać swoje obowiązki zawodowe w nocy, oczywiście mogą to robić.

Warto wiedzieć: Umowa na czas określony a ciąża - o czym należy wiedzieć?

Jakie jest dodatkowe wynagrodzenie za godziny nocne?

Należy pamiętać, że pracownikom przysługuje wyższe wynagrodzenie za pracę w godzinach nocnych. Dodatek wynosi przynajmniej 20% minimalnej stawki godzinowej ustalonej na dany rok za każdą przepracowaną godzinę w nocy. Jego wartość może być wyższa, ponieważ ustala ją pracodawca.

Warto wiedzieć: Premia uznaniowa w umowie o pracę – czym jest i jakie są zasady przyznawania?