jakie są najważniejsze przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce?

Problem bezrobocia dotyczy każdego kraju na świecie. Na powstanie tego zjawiska ma wpływ wiele różnorodnych czynników – zarówno ekonomicznych, jak i społecznych. Warto więc wiedzieć, jakie są przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce. Dzięki temu łatwiej zrozumieć jego specyfikę.

Specjaliści od lat badają skutki i przyczyny bezrobocia. To ważne zjawisko społeczne, które niesie ze sobą szereg różnorodnych – głównie negatywnych – konsekwencji. Warto więc poznać związane z tym zagadnienia.

Czym jest bezrobocie i jakie są jego rodzaje?

Bezrobocie ma wiele definicji. Najpopularniejsza z nich mówi, że to stan, gdy na rynku pracy jest więcej osób zdolnych i chętnych do podjęcia zatrudnienia (oraz aktywnie go poszukujących) niż stanowisk, które mogłyby objąć. Badając przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce po 1989 roku, specjaliści wyróżnili kilka rodzajów tego zjawiska ze względu na powód jego powstania. Istnieje więc:

• bezrobocie strukturalne związane ze zbyt małą liczbą miejsc pracy na rynku;
• bezrobocie frykcyjne pojawiające się ze względu na przerwy w zatrudnieniu związane z poszukiwaniem nowej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania;
• bezrobocie koniunkturalne wynikające z cyklicznych zmian w gospodarce;
• bezrobocie technologiczne związane z wprowadzaniem technologicznych nowinek, na skutek których ludzie zastępowani są przez maszyny i inne urządzenia;
• bezrobocie sezonowe dotyczące zatrudnienia w branżach sezonowych, takich jak np. rolnictwo.

przeczytaj też: praca w Polsce w 2021 roku – jak wygląda rynek pracy?

Oprócz tego wyróżnia się kilka rodzajów bezrobocia ze względu na okres jego trwania. Może więc mieć charakter krótkookresowy, średniookresowy, długookresowy lub długotrwały.

Istnieją także inne podziały. Najważniejszy z nich wyróżnia bezrobocie jawne (obliczane na podstawie liczby osób zarejestrowanych w urzędach pracy) oraz ukryte (dotyczące osób, które nie mają oficjalnego statusu bezrobotnego).

Jakie są skutki i przyczyny bezrobocia?

Przyczyny i skutki bezrobocia od lat są przedmiotem analiz specjalistów zajmujących się sytuacją na rynku pracy. Według badań zjawisko braku zatrudnienia może mieć wiele źródeł, takich jak m.in.:

• zaniedbanie danej gałęzi gospodarki w kraju lub konkretnym regionie;
• zbyt wysokie koszty pracy dla pracodawców;
• spowolnione tempo wzrostu gospodarczego;
• likwidacja niektórych gałęzi przemysłu;
• niedostosowanie systemu edukacji i zdobywanych w procesie kształcenia umiejętności do wymogów rynku pracy;
• ograniczona mobilność pracowników;
• szybkie zmiany technologiczne, które zmniejszają zapotrzebowanie na pracowników;
• zauważalny spadek popytu na dane towary i usługi;
• nadmierne skupienie się gospodarki na imporcie;
• problemy z poprawnym funkcjonowaniem instytucji rynku pracy;
• pojawienie się na rynku pracy kandydatów należących do pokolenia wyżu demograficznego;
• działania państwa, w tym zbyt wysokie zasiłki oferowane w ramach pomocy socjalnej;
• wysokie obciążenia fiskalne i podatkowe dla pracodawców;
• sezonowe zmiany zatrudnienia.

Badając skutki i przyczyny bezrobocia, specjaliści zwracają szczególną uwagę na negatywne konsekwencje tego zjawiska. Można je podzielić na kilka grup. Przede wszystkim są to skutki ekonomiczne, takie jak powiększający się deficyt budżetowy, obniżenie poziomu produkcji oraz rozwijanie się tzw. szarej strefy. Oprócz tego istotne są konsekwencje społeczne, wśród których na pierwszy plan wysuwa się wzrost biedy i ubóstwa oraz pojawianie się patologii społecznych. Osoby bezrobotne częściej też decydują się na emigrację zarobkową.

przeczytaj też: praca bez doświadczenia – w Polsce, za granicą. jak ją znaleźć?

Analizując przyczyny i skutki bezrobocia, nie można również zapominać o tym, że pozostawanie bez pracy negatywnie odbija się na zdrowiu psychicznym wielu osób. Sytuacja ta powoduje wzmożony stres, a także zmniejsza zadowolenie z życia. Może nawet prowadzić do depresji.

Czy bezrobocie może mieć pozytywne skutki?

Mimo że w analizach przyczyn i skutków bezrobocia najczęściej zwraca się uwagę na negatywne konsekwencje tego zjawiska, czasami może ono przynosić pewne korzyści. Przede wszystkim powoduje wzrost konkurencji, co działa na pracowników stymulująco. Wpływa też na lepszą alokację zasobów pracy i zwiększa zainteresowanie podejmowaniem elastycznych form zatrudnienia, a także poszukiwaniem nowych ścieżek kariery zawodowej.