Płaca minimalna, potocznie zwana „najniższą krajową”, to kluczowy wskaźnik na rynku pracy w Polsce. Jej wartość brutto i netto interesuje miliony Polaków zatrudnionych na umowach o pracę lub w oparciu na stawce godzinowej. Ponadto wysokość najniższej krajowej wpływa na wiele innych świadczeń i zobowiązań – od składek ZUS aż po odprawy przy zwolnieniach grupowych. Sprawdź, jakie zmiany nastąpią w 2024 i 2025 roku.
Najniższa krajowa w 2024 roku – stawki brutto i netto
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 14 września 2023 roku minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 roku będzie dwukrotnie podwyższane. Od 1 stycznia najniższa krajowa wzrośnie do 4242 zł brutto, a od 1 lipca – do 4300 zł brutto.
Przeliczając kwoty brutto na wartości netto, „na rękę” uzyskamy następujące stawki:
- od 1 stycznia 2024 roku – ok. 3221,98 zł netto;
- od 1 lipca 2024 roku – ok. 3261,53 zł netto.
Warto zauważyć, że przy obliczaniu wynagrodzenia netto uwzględniane są takie czynniki jak składki na ubezpieczenia społeczne, składka zdrowotna, zaliczka na podatek dochodowy, a w niektórych przypadkach także status studenta czy dobrowolne objęcie ubezpieczeniem chorobowym.
Przeczytaj również: Praca na pół etatu – czy to się opłaca?
Jak wygląda najniższa krajowa na tle innych krajów?
Warto również spojrzeć na wysokość płacy minimalnej w Polsce i porównać z sumami otrzymywanymi w innych państwach, szczególnie u zachodnich sąsiadów. Minimalne wynagrodzenie w Niemczech wynosi 12,41 EUR brutto za godzinę, co przekłada się na ok. 1981 EUR brutto miesięcznie. W przeliczeniu na złotówki daje to ponad 9000 zł.
Oznacza to, że najniższa krajowa w Polsce, nawet po planowanych podwyżkach w 2024 roku, wciąż będzie zdecydowanie niższa niż minimalne wynagrodzenie w Niemczech.
Najniższa krajowa a różne formy zatrudnienia
Warto podkreślić, że wysokość najniższej krajowej dotyczy nie tylko umów o pracę (np. umowy na czas nieokreślony, określony, zastępstwo lub okres próbny), lecz także niektórych umów cywilnoprawnych, takich jak umowa-zlecenie. W tych przypadkach minimalna stawka godzinowa również ulega zmianie wraz ze wzrostem płacy minimalnej.
Od 1 stycznia 2024 roku minimalna stawka godzinowa wzrośnie do 27,70 zł brutto, a od 1 lipca do 28,10 zł brutto. W przeliczeniu na wartości netto będzie to odpowiednio około 23,90 zł oraz 24,25 zł za godzinę pracy.
W przypadku umów o dzieło przepisy o płacy minimalnej nie mają zastosowania. Oznacza to, że wysokość wynagrodzenia za taką formę zatrudnienia nie jest regulowana w taki sam sposób jak w przypadku umowy o pracę czy umowy-zlecenia.
Najniższa krajowa w 2025 roku – przewidywane zmiany
Choć dokładna wysokość najniższej krajowej na 2025 rok nie jest jeszcze znana, na podstawie dostępnych informacji można przewidzieć pewne trendy:
- Zgodnie z obowiązującymi przepisami rząd musi przedstawić propozycję wysokości płacy minimalnej na 2025 rok do połowy czerwca 2024 roku. Następnie Rada Dialogu Społecznego do 15 lipca przedstawi swoją rekomendację.
- Przewiduje się, że w 2025 roku będzie tylko jedna podwyżka płacy minimalnej – od 1 stycznia. Wynika to z prognozowanego spadku inflacji w 2024 roku.
- Biorąc pod uwagę szacunki rządowe dotyczące średniej inflacji w 2024 roku na poziomie 5,2% oraz realnego wzrostu średniej krajowej o 6,4%, można oczekiwać, że minimalne wynagrodzenie za pracę w 2025 roku wzrośnie do poziomu 4472–4644 zł brutto – w przeliczeniu na wartości netto daje to 3379–3496 zł.
Ostateczna wysokość najniższej krajowej na 2025 rok będzie zależała od wielu czynników, w tym od nowych przepisów, jakie muszą zostać wprowadzone w związku z wdrożeniem unijnej dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych.
Zmiany w najniższej krajowej a rynek pracy
Podwyżki płacy minimalnej w ostatnich latach miały znaczący wpływ na rynek pracy w Polsce. Liczba pracowników bezpośrednio korzystających z tych zmian systematycznie rosła – z 1,6 mln osób w 2021 roku do prawie 3,6 mln w 2024 roku.
Wysokość najniższej krajowej ma również przełożenie na wiele innych świadczeń i obowiązków, takich jak:
- dopłaty do wynagrodzenia w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z płacy minimalnej;
- wysokość wynagrodzenia za czas przestoju w firmie;
- utrata pracy – odprawa przy zwolnieniach grupowych, która nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia;
- składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzane przez początkujących przedsiębiorców.
Dlatego zmiany w najniższej krajowej, szczególnie tak znaczące jak w ostatnich latach, mają istotny wpływ na całokształt rynku pracy w Polsce.
Wyzwania związane z rosnącą płacą minimalną
Choć podwyżki najniższej krajowej mają na celu poprawę sytuacji materialnej pracowników, to jednocześnie niosą ze sobą pewne wyzwania. Dotyczy to zwłaszcza pracodawców, którzy muszą dostosować swoją politykę płacową do rosnących kosztów pracy.
W wielu firmach obserwowano w ostatnich latach zjawisko „spłaszczenia” struktury wynagrodzeń, gdzie różnica między zarobkami doświadczonych pracowników a stażystów wynosiła zaledwie 100–300 zł. Taka sytuacja znacznie utrudnia motywowanie i zatrzymywanie najlepszych specjalistów, którym zależy na tym, aby samodoskonalenie znalazło odzwierciedlenie w zarobkach.
Rola rządu i partnerów społecznych w ustalaniu płacy minimalnej
Wysokość najniższej krajowej w Polsce jest ustalana w ramach procesu konsultacji społecznych z udziałem rządu, związków zawodowych oraz organizacji pracodawców.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami to Rada Ministrów ostatecznie decyduje o wysokości płacy minimalnej, chyba że Rada Dialogu Społecznego nie przedstawi swojej rekomendacji do 15 lipca danego roku. W takim przypadku rząd samodzielnie ustala tę kwotę, jednak nie może być ona niższa niż pierwotna propozycja.
Warto podkreślić, że w 2024 roku Polska musi dostosować swoje przepisy do unijnej dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych. Może to wpłynąć na sposób ustalania najniższej krajowej w kolejnych latach.
Najniższa krajowa a składki ZUS i inne świadczenia
Wysokość najniższej krajowej ma również istotne znaczenie dla wielu innych obszarów, takich jak składki na ubezpieczenia społeczne czy świadczenia pracownicze.
Na przykład, składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą będą obliczane od podstawy, która jest równa płacy minimalnej. Oznacza to, że wzrost najniższej krajowej będzie miał bezpośredni wpływ na wysokość tych składek.
Jak widać, zmiany w najniższej krajowej mają istotny wpływ na rynek pracy, poziom życia, system ubezpieczeń społecznych, a także na całą gospodarkę. Dlatego śledzenie tych zmian i analizowanie ich konsekwencji jest kluczowe dla pracowników, pracodawców oraz decydentów politycznych.
Warto przeczytać: Mentoring – co to i jakie ma znaczenie w pracy?
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Ile wynosi minimalna stawka netto za godzinę pracy na umowie-zleceniu w 2024 roku?
Od 1 stycznia stawka minimalna netto wynosi ok. 23,90 zł, a od 1 lipca 2024 roku będzie to ok. 24,25 zł za godzinę pracy.
Ile na rękę do 26. roku życia?
Wysokość minimalnego wynagrodzenia netto dla osób do 26. roku życia od stycznia 2024 roku wynosi 3425 zł netto, a od 1 lipca do 31 grudnia 2024 3461,53 zł netto.
Ile będzie wynosić najniższa krajowa od lipca 2024?
Najniższa krajowa od lipca 2024 roku ma wynosić 4300 zł brutto, czyli 3261,53 zł netto.
27,70 zł brutto – ile to netto?
Stawka godzinowa 27,70 zł po odliczeniu wszystkich składek da sumę 23,90 zł „na rękę”.
Najniższa krajowa a inflacja i wzrost gospodarczy
Biorąc pod uwagę, że inflacja w 2024 roku ma wynieść ok. 5,2%, realny wzrost średniej krajowej szacowany jest na około 6,4%. Oznacza to, że siła nabywcza wynagrodzeń w Polsce będzie rosła, co może mieć pozytywny wpływ na konsumpcję i dalszy rozwój gospodarczy.
Jednocześnie rząd sygnalizuje, że w kolejnych latach nie będzie już tak dynamicznych podwyżek płacy minimalnej, co może oznaczać bardziej umiarkowane zmiany w 2025 roku i latach następnych.
