Praca nakładcza stanowi dość specyficzną formę zatrudnienia. Znacznie różni się ona od klasycznego stosunku pracy. Jako że nie spotyka się jej zbyt często, wiele osób nie wie, czym tak naprawdę się charakteryzuje. Warto jednak znać najważniejsze informacje na jej temat. Co to jest praca nakładcza i jakie są jej przykłady?
Praca nakładcza jest najczęściej zajęciem dodatkowym. Można ją jednak wykonywać również w wymiarze pełnego etatu. Ta nietypowa forma zatrudnienia ma swoje określone cechy, które wynikają z przepisów prawa.
praca nakładcza – co to takiego?
Praca nakładcza nie jest tożsama z klasycznym stosunkiem pracy. Związanych z nią kwestii nie znajdzie się zatem w Kodeksie pracy. Jej poszczególne cechy i elementy opisuje za to specjalne rozporządzenie Rady Ministrów wydane 31 grudnia 1975 roku, które opisuje uprawnienia pracownicze osób wykonujących pracę nakładczą.
Czym w praktyce jest praca nakładcza? Mianem tym określa się zajęcie zarobkowe, które można wykonywać w domu. Nie obowiązuje przy tym narzucony czas czy normy pracy. Osoba zajmująca się pracą nakładczą nie wypełnia też swoich zadań zawodowych pod ścisłym nadzorem i kierownictwem pracodawcy. Wykonywanie przez nią obowiązków ma za to przynieść konkretne efekty w czasie określonym na podstawie umowy.
Warto wiedzieć, że praca nakładcza nazywana bywa też chałupnictwem. W praktyce sprowadza się ona do wytwarzania różnych przedmiotów. Pracownicy, którzy ją wykonują, robią to przy wykorzystaniu własnych narzędzi, w wybranej przez siebie przestrzeni, najczęściej we własnym domu. Od pracodawcy otrzymują jednak surowce, które są niezbędne do poprawnego wypełniania codziennych zadań.
Można powiedzieć, że praca nakładcza stanowi stadium pośrednie między umową o pracę a umową o dzieło. Wykonywane w niej obowiązki skupiają się bowiem na konkretnych efektach. Jednocześnie zajmującym się nią pracownikom przysługują pewne prawa pracownicze.
Zobacz również: Czym jest umowa lojalnościowa z pracownikiem i co warto o niej wiedzieć?
praca nakładcza – przykłady zawodów
Praca nakładcza nie jest współcześnie zbyt popularna. Wciąż jednak istnieją zajęcia, które wykonuje się w jej ramach. Najbardziej znane przykłady pracy nakładczej to składanie długopisów, zabawek, ozdób do włosów lub biżuterii, szycie odzieży na maszynie, szydełkowanie, haftowanie itp.
Warto przy tym podkreślić, że chałupnictwo zazwyczaj jest traktowane jako praca dodatkowa w domu, która pozwala na podreperowanie budżetu, a nie zajęcie na pełen etat. Z tego względu zajmują się nią najczęściej seniorzy, a także młode mamy.
umowa i wynagrodzenie przy pracy nakładczej
Praca nakładcza jest wykonywana na podstawie specjalnej umowy o pracę nakładczą. Co ważne, jej zawarcie nie oznacza nawiązania stosunku pracy. Taki dokument należy sporządzić jednak na piśmie i ściśle określić w nim rodzaj zadań, wysokość pensji oraz to, w jaki sposób pracownik dostarczy wykonane przedmioty zlecającemu zadania. Umowę można podpisać na okres próbny, jak również na czas określony lub nieokreślony.
W przypadku pracy nakładczej bardzo istotną kwestią, regulowaną przez stosowne przepisy, jest wynagrodzenie z jej tytułu. Jeżeli chałupnictwo stanowi główne źródło dochodów danej osoby, zlecający zadania jest zobowiązany do zapewnienia takiemu pracownikowi odpowiedniej ilości pracy, aby wystarczyła ona do wypłacenia pensji minimalnej wyznaczonej na dany rok kalendarzowy. W sytuacji, gdy praca nakładcza stanowi jedynie zajęcie dodatkowe, jej wykonywanie powinno zapewnić otrzymanie przynajmniej 50% wynagrodzenia minimalnego.
jakie prawa ma pracownik wykonujący pracę nakładczą?
Mimo że w przypadku pracy nakładczej nie dochodzi do zawarcia stosunku pracy, pracownik wciąż ma pewne prawa. Wśród nich znajduje się m.in.:
- możliwość skorzystania z urlopu wypoczynkowego – przyznaje się go na identycznych zasadach jak w przypadku klasycznej umowy o pracę. Istnieje jednak jeden wyjątek. Jeżeli pracownik z własnej winy nie wykonał niezbędnego minimum pracy, jego urlop zostaje skrócony o 1/12 wymiaru przysługujących dni wolnych za każdy miesiąc, w którym nie wywiązał się ze swoich zadań;
- prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego lub na warunkach urlopu macierzyńskiego (warto przy tym zaznaczyć, że nie przysługuje prawo do urlopu wychowawczego).
Dodatkowo warto wiedzieć, że pracodawca musi prowadzić akta osobowe pracownika świadczącego pracę nakładczą. Powinien też płacić za niego składki na FGŚP.
Istotna jest także zależność praca nakładcza a ZUS. W przypadku tej formy zatrudnienia obowiązkowe są ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dobrowolnie można z kolei przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Ubezpieczenie wypadkowe w ogóle nie jest możliwe.
Sprawdź też: Czym jest ulga na start ZUS? Warunki i zasady
