Każdemu pracownikowi zdarza się odkładać coś na później. O ile taka sytuacja nie zdarza się zbyt często, nie powinno to stanowić większego problemu. Niektóre osoby mają jednak tendencje do ciągłego zwlekania z wykonywaniem swoich zadań. Prokrastynacja oznacza właśnie notoryczne odkładanie obowiązków na później. Warto pamiętać, że w dłuższej perspektywie ten szkodliwy nawyk może bardzo utrudnić pracę.
Co to jest prokrastynacja?
Pojęcie prokrastynacji wywodzi się z psychologii i oznacza zjawisko polegające na odkładaniu obowiązków na inny termin. Osoby, które są nią dotknięte, wykazują duże trudności z rozpoczynaniem czynności i prawidłową organizacją swojego czasu. Co ważne, schemat działania osób zmagających się z prokrastynacją w pracy jest zazwyczaj podobny i obejmuje następujące elementy:
- chęć wykonania zadania,
- decyzja o wykonaniu danej czynności,
- odłożenie obowiązku na później,
- zyskanie świadomości konsekwencji związanych ze zwlekaniem z wykonaniem zadania,
- dalsze odkładanie obowiązków na później, któremu często towarzyszy frustracja,
- wykonanie zleconych zadań w ostatniej chwili, połączone z odczuwaniem silnego stresu,
- postanowienie zmiany swojego zachowania w przyszłości,
- powrót do mechanizmów prokrastynacji przy najbliższej okazji.
Skąd się bierze prokrastynacja w pracy?
Wbrew pozorom, prokrastynacja nie wynika z lenistwa czy lekceważenia obowiązków. Wręcz przeciwnie – często zmagają się z nią osoby ambitne i utalentowane. Powodów takiego stanu rzeczy może być wiele. Wśród przyczyn prokrastynacji w pracy najczęściej wymienia się:
- lęk przed porażką – pracownik jest perfekcjonistą i boi się, że źle wykonana swoje obowiązki, dlatego odkłada je do momentu, w którym ukończenie pracy jest trudne do zrealizowania, co w razie niepowodzenia może stać się jego usprawiedliwieniem;
- strach przed osiągnięciem sukcesu – pracownik obawia się, że jego sukces stanie się źródłem niechęci ze strony współpracowników lub powodem stawiania przed nim większych wymagań;
- niska samoocena – pracownik odkłada obowiązki, ponieważ ma niskie mniemanie o sobie i uważa, że i tak im nie sprosta;
- brak planów na przyszłość – osoba ucieka w prokrastynację, ponieważ nie ma sprecyzowanej wizji siebie w przyszłości i nie dąży do swojego rozwoju.
Jak walczyć z prokrastynacją?
Ciągłe odkładanie wszystkiego na później nie musi trwać wiecznie. Jak zwalczyć prokrastynację? Jest to długi proces, który zawsze należy zacząć od wykazania się silną chęcią zmian. Kolejnym krokiem jest nauczenie się zasad efektywnej organizacji własnej pracy. Najłatwiej osiągnąć to poprzez codzienne tworzenie listy rzeczy do wykonania, a następnie konsekwentne jej realizowanie. Innym sposobem jest skorzystanie z technik zarządzania czasem. Warto na przykład rozpisywać duże zadania na małe części, ponieważ może to ułatwić zabranie się za pozornie skomplikowane czynności. Poza tym, aby zmotywować się do działania, między kolejnymi obowiązkami można pozwolić sobie na drobne przyjemności i nagrody. Nie należy też być dla siebie zbyt surowym – porażki zdarzają się w końcu każdemu.
Prokrastynacja – leczenie u specjalisty
Jeżeli samodzielna walka z prokrastynacją nie przynosi pożądanych skutków, nie należy się załamywać. W takiej sytuacji warto zwrócić się po pomoc do specjalisty. Psychoterapia pod okiem fachowca pozwala na odnalezienie źródeł problemu. Gdy osoba zmagająca się z tą przypadłością odkryje przyczyny i mechanizmy swoich zachowań, zwalczenie prokrastynacji stanie się dla niej o wiele prostsze.