Wypadki w miejscu pracy to niestety rzeczywistość, z którą mierzy się wielu pracowników w Polsce. Czy wiesz, co należy zrobić, jeśli dotknie Cię taka sytuacja? Jak uzyskać należne odszkodowanie i jakie świadczenia Ci przysługują? Dowiedz się, jak wyglądają procedury postępowania w przypadku wypadku w pracy i poznaj kwestie związane z uzyskaniem odszkodowania.
Wypadek w pracy – definicja
Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wypadek w pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które powoduje uraz lub śmierć i ma związek z wykonywaną pracą. Takie zdarzenie może mieć miejsce:
- podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków.
Wypadek przy pracy może również dotyczyć sytuacji, gdy pracownik uległ wypadkowi w trakcie podróży służbowej, szkolenia lub gdy wykonywał zadania zlecone przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Pamiętaj, że wypadek w drodze do pracy nie jest traktowany na równi z wypadkiem w czasie pracy, choć może mieć podobne skutki.
Co ważne, wypadek może mieć charakter zbiorowy, lekki, ciężki lub śmiertelny.
Wypadek w pracy – obowiązki pracownika i pracodawcy
W przypadku wystąpienia wypadku w miejscu pracy na pracowniku i pracodawcy spoczywają określone obowiązki. Pracownik musi niezwłoczne poinformować pracodawcę o zdarzeniu i współpracować z zespołem powypadkowym podczas ustalania okoliczności i przyczyn zdarzenia. Gdy chodzi o wypadek przy pracy zdalnej, zbadanie sytuacji może zająć więcej czasu.
Do obowiązków pracodawcy należy w pierwszej kolejności udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu i zabezpieczenie miejsca wypadku, a następnie zgłoszenie wypadku do właściwych organów (inspektora pracy, prokuratury) i powołanie zespołu powypadkowego w celu ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia. Protokół powypadkowy należy sporządzić w ciągu 14 dni od dnia zgłoszenia wypadku w pracy.
Procedura zgłaszania wypadku w pracy
W procedurze zgłaszania wypadku w pracy bierze udział zarówno pracownik, jak i pracodawca. Kluczowe czynności to:
- Zgłoszenie wypadku pracodawcy – niezwłocznie poinformuj swojego przełożonego lub osobę odpowiedzialną za BHP o zaistniałym zdarzeniu.
- Sporządzenie protokołu powypadkowego – pracodawca ma 14 dni na sporządzenie dokumentu, który powinien zawierać m.in. Twoje wyjaśnienia, informacje uzyskane od świadków oraz ustalenia zespołu powypadkowego.
- Złożenie wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – obowiązkiem pracodawcy jest złożenie wniosku o świadczenie z tytułu wypadku przy pracy do ZUS. Należy dołączyć do niego dokumentację medyczną oraz protokół powypadkowy.
- Oczekiwanie na decyzję ZUS – informacja o decyzji powinna pojawić się w ciągu 14 dni. Jeśli będzie negatywna, przysługuje Ci odwołanie w ciągu 30 dni.
- Otrzymanie świadczenia – w przypadku pozytywnej decyzji ZUS wypłata należnego odszkodowania nastąpi w ciągu 30 dni od wydania decyzji.
Przeczytaj także: Ostracyzm w miejscu pracy – czym się charakteryzuje i jak reagować?
Świadczenia przysługujące z tytułu wypadku w pracy
W zależności od charakteru i skutków wypadku poszkodowanemu mogą przysługiwać świadczenia wypłacane przez ZUS:
- zasiłek chorobowy w wysokości 100% wynagrodzenia;
- świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 100% wynagrodzenia;
- zasiłek wyrównawczy przy obniżeniu wynagrodzenia;
- jednorazowe odszkodowanie za stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu;
- renta z tytułu niezdolności do pracy;
- renta szkoleniowa;
- renta rodzinna dla rodziny zmarłego pracownika;
- dodatek pielęgnacyjny;
- pokrycie kosztów leczenia stomatologicznego, szczepień ochronnych i sprzętu ortopedycznego.
Pracodawca może również zostać zobowiązany do wypłacenia odszkodowania za utratę lub uszkodzenie własnych rzeczy poszkodowanego, które uległy zniszczeniu w wyniku wypadku.
Szczególnie istotną kwestią jest jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, które wypłacane jest przez ZUS. Aby je otrzymać, trzeba spełnić konkretne warunki.
Komu należy się jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy?
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy przysługuje osobom, które na skutek nieszczęśliwego zdarzenia doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Co to oznacza w praktyce? Za stały uszczerbek na zdrowiu uznaje się stan naruszenia sprawności funkcjonowania organizmu i związane z nim upośledzenie jego czynności, które nie rokuje poprawy. Z kolei długotrwały uszczerbek na zdrowiu to sytuacja, w której naruszona jest sprawność organizmu, co skutkuje upośledzeniem jego funkcji przez ponad 6 miesięcy, jednak stan ten może ulec poprawie w przyszłości. Stopień uszczerbku na zdrowiu, przesądzający o przyznaniu odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego, określany jest po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez komisję lekarską lub lekarza orzecznika ZUS.
Oprócz powyższego świadczenia pracownik ma prawo wystąpić także o odszkodowanie od pracodawcy za uszczerbek na zdrowiu. Może to zrobić jednak dopiero po tym, jak uzyska rekompensatę z ZUS-u.
Wysokość odszkodowania z tytułu wypadku w pracy
Wysokość jednorazowego odszkodowania z ZUS to 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stopień tego uszczerbku oraz jego związek z wypadkiem ocenia lekarz orzecznik ZUS. Przykładowo, przy 50% uszczerbku na zdrowiu poszkodowany mógłby otrzymać 10,000 zł (50% x 20% x przeciętne wynagrodzenie).
Odszkodowanie można również otrzymać z tytułu ubezpieczenia grupowego oferowanego przez pracodawcę. Są to np. świadczenie z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub świadczenie za operację chirurgiczną.
Zobacz także: Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – czy to możliwe? Jak to zrobić?
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Co zalicza się do wypadku w pracy?
Do wypadków przy pracy można zaliczyć zdarzenia nagłe, związane z pracą i wywołane przez przyczynę zewnętrzną, np.:
- urazy spowodowane przez maszyny, narzędzia lub inne przedmioty;
- upadki z wysokości;
- oparzenia;
- zatrucia.
Co robić po wypadku w pracy?
Po wypadku w pracy należy przede wszystkim udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym, zabezpieczyć miejsce zdarzenia, poinformować pracodawcę o sytuacji i zgłosić się na konsultację lekarską. Po sporządzeniu protokołu pracodawca powinien zgłosić wypadek do ZUS.
Co daje zgłoszenie wypadku w pracy?
Zgłoszenie wypadku w pracy daje dostęp do świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego wypadkowego, możliwość dochodzenia odszkodowania od pracodawcy, a w dalszej perspektywie poprawia również bezpieczeństwo pracy.
Kto płaci za wypadek w pracy?
W przypadku wypadku przy pracy koszty ponosi przede wszystkim ubezpieczyciel, a dokładniej Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Oprócz świadczeń z ZUS pracownik może dochodzić odszkodowania od pracodawcy, jeśli wypadek był spowodowany jego umyślnym działaniem lub niedbalstwem.
Ile jest czasu na zgłoszenie wypadku w pracy do ZUS?
Pracodawca ma obowiązek zgłosić wypadek do ZUS w ciągu 7 dni od dnia otrzymania zgłoszenia na jego temat od pracownika lub innej osoby.