Umowa-zlecenie to popularna i powszechnie stosowana forma współpracy w Polsce. Jej elastyczność i łatwość rozwiązania sprawiają, że zarówno zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy chętnie ją wybierają. Jednak sama procedura jej wypowiedzenia rodzi wiele pytań. Dowiedz się, jakie są zasady i najważniejsze aspekty związane z wypowiedzeniem umowy-zlecenia i jak poprawnie skonstruować wypowiedzenie, by uniknąć ewentualnych sporów.
Czym jest umowa-zlecenie?
Umowa-zlecenie to umowa cywilnoprawna, regulowana przez kodeks cywilny. W odróżnieniu od umowy o pracę nie mają tutaj zastosowania przepisy kodeksu pracy. Oznacza to, że prawa i obowiązki stron tej umowy są określane przede wszystkim przez samą treść umowy, a nie przez sztywne ramy narzucone przez ustawodawcę. W razie wystąpienia nieprawidłowości pracownik nie może odwołać się do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), a w sytuacjach konfliktowych pozostaje mu wszczęcie sprawy w sądzie cywilnym.
Kluczową cechą umowy-zlecenia jest zobowiązanie osoby przyjmującej zlecenie do dokonania określonej czynności prawnej na rzecz zleceniodawcy. Nie musi to prowadzić do osiągnięcia konkretnego rezultatu – liczy się samo wykonywanie pracy. Umowa-zlecenie może być zawarta ustnie lub na piśmie, choć ta druga forma jest zdecydowanie bardziej preferowana. Kwestia jej rozwiązania nie jest zbyt skomplikowana, jak to może mieć miejsce w przypadku umowy o pracę na czas nieokreślony.
Wypowiedzenie umowy-zlecenia – kiedy i w jaki sposób?
Jedną z głównych zalet umowy-zlecenia jest łatwość jej rozwiązania. Zgodnie z art. 746 kodeksu cywilnego każda ze stron może – w przeciwieństwie do zasad obowiązujących w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę – wypowiedzieć umowę-zlecenie w dowolnym momencie, bez konieczności podawania przyczyny. Oznacza to, że zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca mają prawo do jednostronnego rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym. Należy jednak pamiętać o kilku kwestiach.
Choć kodeks cywilny nie precyzuje minimalnego okresu wypowiedzenia, często w umowach-zleceniach jest on określony. Taka klauzula daje obu stronom nieco więcej czasu na przygotowanie się do zakończenia współpracy. W przypadku braku takiej informacji stosuje się przepisy ogólne, które zazwyczaj przewidują miesięczny okres wypowiedzenia na koniec miesiąca kalendarzowego.
Jeśli wypowiedzenie umowy-zlecenia nastąpiło bez ważnego powodu, zleceniodawca może być zobowiązany do naprawienia szkody poniesionej przez zleceniobiorcę, np. związanej z poniesionymi wydatkami na realizację zlecenia. Kodeks cywilny nie definiuje wyczerpująco, co należy rozumieć przez „ważny powód” – w praktyce kwestia ta jest oceniana indywidualnie, w zależności od okoliczności danej sprawy.
Przeczytaj także: Czym jest samodoskonalenie i jaką może mieć formę?
Ważne powody wypowiedzenia umowy-zlecenia
Choć umowę-zlecenie można wypowiedzieć w dowolnym momencie bez podawania przyczyny, istnieją sytuacje, które można uznać za „ważny powód” do rozwiązania umowy. Przykładowo mogą to być:
- poważna choroba zleceniobiorcy, uniemożliwiająca dalsze wykonywanie pracy;
- zmiana miejsca zamieszkania zleceniobiorcy, utrudniająca realizację zlecenia;
- utrata zaufania do zleceniodawcy, np. z powodu braku wypłaty wynagrodzenia;
- niewywiązywanie się zleceniodawcy z obowiązków wobec zleceniobiorcy.
Warto podkreślić, że katalog „ważnych powodów” nie jest zamknięty – każdy przypadek jest oceniany indywidualnie. Jeśli strona wypowiadająca umowę-zlecenie powołuje się na ważny powód, może to uchronić ją przed ewentualną odpowiedzialnością odszkodowawczą.
Przeczytaj także: Praca w budżetówce – jakie zawody? Jaka płaca?
Wypowiedzenie umowy-zlecenia – jak powinno wyglądać?
Wypowiedzenie umowy-zlecenia powinno zostać sporządzone w formie pisemnej, nawet jeśli sama umowa została zawarta ustnie. Dokument ten powinien zawierać następujące elementy:
- datę i miejsce sporządzenia wypowiedzenia;
- dane osobowe i adresowe zleceniobiorcy oraz zleceniodawcy;
- informacje identyfikujące umowę-zlecenie, która jest wypowiadana (data zawarcia, strony umowy);
- oświadczenie o wypowiedzeniu umowy-zlecenia;
- wskazanie, czy wypowiedzenie następuje ze skutkiem natychmiastowym, czy z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
- ewentualnie podanie przyczyny wypowiedzenia (choć nie jest to obowiązkowe);
- podpis osoby wypowiadającej umowę.
Wypowiedzenie umowy-zlecenia – wzór
Wiele osób zastanawia się, jak napisać wypowiedzenie umowy-zlecenia. Podobnie jak w przypadku chęci rozwiązania umowy o pracę czy pracę tymczasową może być to bardzo krótki dokument, który zmieści się na stronie w formacie A4.
Oto wzór wypowiedzenia umowy:
Data i miejsce sporządzenia dokumentu
Dane zleceniobiorcy
(wystarczy adres zamieszkania)
Dane zleceniodawcy
Nazwa firmy
Adres siedziby
WYPOWIEDZENIE UMOWY-ZLECENIA
Niniejszym wypowiadam umowę-zlecenie zawartą w dniu (data zawarcia umowy) w (miejsce zawarcia umowy) pomiędzy firmą (nazwa firmy/zleceniodawcy) a mną (imię) z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia.
Przyczyna wypowiedzenia: podjęcie nowego zatrudnienia.
Z poważaniem,
Podpis zleceniobiorcy
Zgodnie z zasadami kodeksu cywilnego w treści wypowiedzenia nie musisz wskazywać powodu, dla którego chcesz zakończyć współpracę. Jednak warto go podać na wypadek ewentualnego postępowania odszkodowawczego.
Strony mogą również uzgodnić rozwiązanie umowy w drodze porozumienia. Takie rozwiązanie jest korzystne, gdy obie strony chcą zakończyć współpracę w sposób polubowny. Wtedy zasadnicza treść dokumentu będzie wyglądała nieco inaczej. Porozumienie stron może obejmować np. ostateczną datę zakończenia umowy, wysokość wynagrodzenia za wykonane do tej pory prace, a także inne kwestie związane z rozliczeniem współpracy.
Konsekwencje wypowiedzenia umowy-zlecenia
Rozwiązanie umowy-zlecenia pociąga określone konsekwencje dla obu stron. Jeśli umowa została wypowiedziana przez zleceniodawcę bez ważnego powodu, jest on zobowiązany do:
- zwrócenia zleceniobiorcy poniesionych przez niego wydatków, które miały na celu należyte wykonanie zlecenia (np. koszty dojazdu lub zakupu materiałów);
- wypłacenia zleceniobiorcy części wynagrodzenia, odpowiadającej jego dotychczasowym czynnościom;
- naprawienia szkody, jeśli taka powstała wskutek przedwczesnego rozwiązania umowy.
Wypowiedzenie umowy-zlecenia a ZUS
Wypowiedzenie umowy-zlecenia ma konsekwencje w zakresie rozliczeń z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli zleceniobiorca był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu tej umowy, to w momencie jej rozwiązania zleceniodawca ma obowiązek:
- wyrejestrowania zleceniobiorcy z ubezpieczeń społecznych;
- sporządzenia i przekazania do ZUS-u dokumentu rozliczeniowego (np. deklaracji ZUS DRA) za ostatni okres, w którym umowa obowiązywała;
- wypłacenia zleceniobiorcy należnego mu wynagrodzenia po uprzednim potrąceniu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Prawidłowe dopełnienie tych formalności jest istotne zarówno dla zleceniodawcy, jak i dla zleceniobiorcy, gdyż wpływa na ich dalsze rozliczenia z ZUS-em.
Wypowiedzenie umowy-zlecenia a rozliczenia podatkowe
Rozwiązanie umowy-zlecenia pociąga konsekwencje w sferze rozliczeń podatkowych. Zleceniodawca, wypłacając wynagrodzenie zleceniobiorcy, ma obowiązek:
- potrącenia zaliczki na podatek dochodowy;
- przekazania tej zaliczki do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia następnego miesiąca;
- wystawienia na koniec roku podatkowego informacji PIT-11, która posłuży zleceniobiorcy do rocznego rozliczenia podatkowego.
Zleceniobiorca, który w danym roku podatkowym nie osiągnął przychodu z tytułu umów cywilnoprawnych przekraczającego 30 000 zł, może złożyć wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek dochodowy. Warto o tym pamiętać podczas wypowiadania umowy-zlecenia.
Podsumowując, wypowiedzenie umowy-zlecenia wymaga znajomości kilku podstawowych zasad, ale przy zachowaniu należytej staranności może przebiec sprawnie i bez komplikacji. Warto też skorzystać z porad eksperta, jeśli pojawiają się wątpliwości co do prawidłowego rozwiązania tej umowy.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Kiedy mogę wypowiedzieć umowę-zlecenie?
Umowę-zlecenie możesz wypowiedzieć w dowolnym momencie, o ile nie został określony w niej konkretny termin wypowiedzenia. Zazwyczaj wystarczy poinformować zleceniodawcę na piśmie o swojej decyzji.
Jaki jest minimalny okres wypowiedzenia umowy-zlecenia?
Jeśli w umowie nie określono okresu wypowiedzenia, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, które zazwyczaj przewidują, że okres wypowiedzenia wynosi jeden miesiąc na koniec miesiąca kalendarzowego.
Czy muszę podać powód wypowiedzenia umowy-zlecenia?
Nie, nie musisz podawać powodu wypowiedzenia umowy-zlecenia, ale jest to dobra praktyka ze względu na ewentualne postępowanie odszkodowawcze.
Czy muszę zwrócić zleceniodawcy jakiekolwiek narzędzia lub materiały?
Jeśli otrzymałeś od zleceniodawcy narzędzia lub materiały niezbędne do wykonania zlecenia, powinieneś zwrócić je w stanie niepogorszonym.
Czy mogę wypowiedzieć umowę-zlecenie w trakcie realizacji zlecenia?
Tak, możesz wypowiedzieć umowę-zlecenie w trakcie realizacji zlecenia, jednakże możesz być zobowiązany do zapłaty odszkodowania za poniesioną przez zleceniodawcę szkodę.
Co jeśli zleceniodawca nie chce przyjąć wypowiedzenia umowy?
Jeśli zleceniodawca nie chce przyjąć wypowiedzenia umowy, warto wysłać je listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. W takim przypadku będziesz miał dowód na to, że wypowiedzenie zostało doręczone.
Czy wypowiedzenie umowy-zlecenia zwalnia mnie z obowiązku wykonania już rozpoczętego zlecenia?
Nie, wypowiedzenie umowy-zlecenia nie zwalnia Cię z obowiązku wykonania już rozpoczętego zlecenia. Musisz je dokończyć w ustalonym terminie lub w terminie wynikającym z przepisów prawa.
Czy mogę przenieść umowę-zlecenie na inną osobę?
Nie, umowy-zlecenia są z reguły umowami personalnymi, co oznacza, że nie mogą być przeniesione na inną osobę bez zgody zleceniodawcy.
Czy wypowiedzenie umowy-zlecenia ma wpływ na moje ubezpieczenie społeczne?
Tak, wypowiedzenie umowy-zlecenia ma wpływ na Twoje ubezpieczenie społeczne. Po wypowiedzeniu umowy tracisz prawo do ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
