Badania psychotechniczne są obowiązkowe dla kilku grup zawodowych. Najczęściej dotyczą pracowników, których codzienne zadania służbowe są związane z prowadzeniem pojazdów mechanicznych. Zarówno badania psychotechniczne dla kierowców, jak i przedstawicieli innych profesji mają na celu ocenę ich sprawności psychicznej oraz przydatności do wykonywania konkretnych obowiązków.
Co to jest psychotechnika?
Zgodnie z definicją, psychotechnika to dział psychologii zajmujący się przeprowadzaniem badań dotyczących pewnych cech psychicznych. Ich zadaniem jest stwierdzenie zdolności i przydatności kandydatów do wykonywania określonych zadań zawodowych oraz pełnienia konkretnych profesji i obejmowania wyznaczonych stanowisk. Tego typu badania przyjmują formę różnych testów psychotechnicznych.
Badania psychotechniczne – dla kogo są przeznaczone?
Najczęściej spotyka się badania psychotechniczne kierowców lub przedsiębiorców zajmujących się transportem drogowym. Konieczność ich przeprowadzenia dotyczy m.in. dostawców, kurierów, kierowców pojazdów uprzywilejowanych i przewożących wartości pieniężne, taksówkarzy, motorniczych, a także innych pracowników, którzy w ramach obowiązków zawodowych wykorzystują samochód – zarówno służbowy, jak i prywatny. Przez testy psychotechniczne muszą także przejść kandydaci na kierowców zawodowych oraz egzaminatorzy i instruktorzy szkół jazdy.
Warto pamiętać, że badania psychotechniczne dla kierowców obejmują również osoby, które prowadziły samochód pod wpływem środków odurzających (np. alkoholu), przekroczyły limit 24 punktów karnych lub uczestniczyły w wypadku, w którym ktoś został ranny lub poniósł śmierć. Skierowanie na testy psychotechniczne wydaje wówczas policja, starosta lub prezydent miasta.
Badania psychotechniczne i testy powinni też przeprowadzić górnicy oraz pracownicy wykonujący obowiązki służbowe na wysokości. Oprócz tego, na wizytę u psychologa muszą się udać osoby, które wykonują pracę wymagającą pełnej sprawności psychologicznej, w tym operatorzy maszyn i urządzeń (obowiązkowe są np. testy psychotechniczne na wózki widłowe).
Czego dotyczą testy psychotechniczne?
Zarówno testy psychotechniczne dla kierowców, jak i dla innych osób zobowiązanych do ich odbycia dotyczą tych samych kwestii. Ich celem jest ocena osobowości oraz sprawności intelektualnej i procesów poznawczych (m.in. spostrzegawczości i koncentracji) danej osoby. Dzięki nim sprawdzana jest także sprawność psychomotoryczna pracownika.
Badania psychotechniczne obejmują bezpośredni wywiad z psychologiem, obserwację i badanie narzędziami diagnostycznymi (test psychotechniczny pisemny i aparaturowy). Cała wizyta w pracowni psychotechnicznej trwa zazwyczaj od 30 minut do 1,5 godziny.
Badania psychotechniczne – jak długo są ważne i kiedy trzeba je powtarzać?
Ważność badań psychotechnicznych jest ściśle określona przez prawo, a częstotliwość ich wykonywania zależy od wieku danego pracownika. Testy należy powtarzać:
- co 5 lat w przypadku osób poniżej 55. roku życia,
- co 2 lata w przypadku osób w wieku 55–65 lat,
- co roku w przypadku osób powyżej 65. roku życia.
Skierowanie na badania psychotechniczne wystawia pracodawca lub lekarz (w szczególnych sytuacjach także policja lub inne organy). Można je także wykonać z własnej inicjatywy.
Ile kosztują badania psychotechniczne?
Koszt badania jest uwarunkowany powodami jego wykonania. Testy psychotechniczne dla kierowców zawsze mają tę samą cenę – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia wynosi ona 150 zł. Z kolei operatorzy maszyn, górnicy i osoby pracujące na wysokościach zapłacą mniej. Co ważne, jeżeli pracownik otrzymał skierowanie na badania od pracodawcy, wykonuje je na jego koszt.