Nie każdy zawód wymaga wykonywania obowiązków zawodowych w zakładzie pracy. Niektóre z nich, jak np. tłumacz, redaktor czy grafik z powodzeniem mogą być pełnione poza firmą. Jest to wówczas tzw. telepraca, która opiera się na wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Takie rozwiązanie może mieć wiele korzyści zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, chociaż nie jest również wolne od wad.
Co to jest telepraca? Definicja terminu
Definicja telepracy ujmuje ją jako możliwość regularnego wypełniania obowiązków zawodowych poza zakładem pracy. W tym celu zgodnie z przepisami o świadczeniu usług drogą elektroniczną, wykorzystywane są środki komunikacji elektronicznej, za których pośrednictwem telepracownik kontaktuje się z pracodawcą.
Jeśli chodzi o termin, jakim jest telepraca, Kodeks pracy odnosi go więc do formy wykonywania obowiązków służbowych. Oznacza to, że ten rodzaj świadczenia usług nie jest odrębnym typem zatrudnienia, w związku z czym charakteryzuje się tymi samymi cechami, co zwykły stosunek pracy. Należy przy tym pamiętać, że nie każda praca zdalna będzie równoznaczna z telepracą.
Telepraca w Kodeksie pracy – umowa i obowiązki pracodawcy
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, telepraca cechuje się odpłatnością, podporządkowaniem pracodawcy, a także obowiązkiem samodzielnego świadczenia pracy przez pracownika. Aby wykonywać obowiązki poza siedzibą firmy, należy sporządzić odpowiednią umową. Wymaga ona zgodnego oświadczenia woli zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Jej treść nie różni się jednak od zwykłej umowy o pracę. Dodatkowymi elementami są jedynie określenie warunków wykonywania obowiązków poza siedzibą firmy oraz wyznaczenie sposobu korzystania z komunikacji elektronicznej.
Na mocy Kodeksu pracy, telepraca wymaga od pracodawcy dodatkowych obowiązków. Musi on udostępnić telepracownikom odpowiedni sprzęt, przeszkolić ich w zakresie jego obsługi i zapewnić im pomoc techniczną, a także pokryć koszty związane z instalacją czy konserwacją urządzeń. Z drugiej strony, pracodawca może kontrolować swoich podwładnych. Jeżeli jednak ich miejscem pracy jest dom, musi uzyskać od nich pisemne pozwolenie.
Telepraca w domu – kto może ją wykonywać?
Telepraca w Polsce jest coraz częściej spotykana. Ze względu na jej charakter, nie może jej jednak wykonywać każdy. Do przedstawicieli zawodów, w których wykorzystuje się telepracę, należą m.in.:
- graficy komputerowi,
- księgowi,
- redaktorzy i dziennikarze,
- architekci,
- tłumacze,
- programiści,
- naukowcy,
- ankieterzy,
- analitycy,
- artyści.
Telepraca – wady i zalety rozwiązania
Wykonywanie obowiązków poza firmą to dobre rozwiązanie zwłaszcza w kilku przypadkach. Telepraca dla niepełnosprawnych, kobiet na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, a także osób, które muszą zajmować się chorym członkiem rodziny stanowi świetny sposób aktywizacji zawodowej. Ponadto, telepraca daje możliwość wprowadzenia elastycznego czasu pracy, co jest jej dodatkową zaletą.
Od strony pracodawców, telepraca również przynosi wiele korzyści. Wśród nich można znaleźć m.in. ograniczenie kosztów prowadzenia biura i zatrudnienia pracowników, wzrost wydajności podwładnych czy redukcję zwolnień chorobowych.
Jak każde rozwiązanie, telepraca ma też swoje wady. Dla pracowników są nimi przede wszystkim brak bezpośredniego kontaktu ze współpracownikami oraz trudności z utrzymaniem równowagi między życiem prywatnym i zawodowym. W przypadku pracodawców podstawowymi wadami telepracy są ograniczona możliwość nadzoru nad podwładnymi, koszty związane z zakupem sprzętu oraz konieczność stworzenia odpowiedniej infrastruktury technicznej w przedsiębiorstwie.