Wykonywanie obowiązków zawodowych podlega ocenie ze strony pracodawcy. Wiele firm decyduje się na jej sformalizowanie. W tym celu tworzona jest karta oceny pracownika. Formularz ten zawiera najważniejsze informacje dotyczące m.in. umiejętności i predyspozycji danej osoby. Najczęściej stosuje się cztery typowe kryteria oceny pracownika.
Czym jest system ocen pracowniczych?
System ocen pracowniczych ma na celu wnikliwe sprawdzenie umiejętności poszczególnych podwładnych, a także osiąganych przez nich wyników. Wdrożenie go do firmy pozwala na przygotowanie i ulepszenie w niej działań ukierunkowanych na motywację oraz rozwój zatrudnionych w przedsiębiorstwie osób.
Okresowa ocena pracownika może przybierać różne formy, które są oznaczane stopniami. Wyróżnia się takie sposoby opisu podwładnych jak:
- 90 stopni – pracownika ocenia jego przełożony;
- 180 stopni – ocenę przygotowuje zarówno przełożony, jak i pracownik (tzw. samoocena);
- 270 stopni – ocenę tworzy przełożony, pracownik i współpracownicy ocenianej osoby;
- 360 stopni – ocena ma 4 lub więcej źródeł; może być tworzona np. przez przełożonego, pracownika, współpracowników i klientów.
Co ważne cały system składa się z kilku elementów. Najważniejsze są cele, zasady i kryteria oceny pracownika. Oprócz tego, konieczne jest ustalenie technik i częstotliwości oceniania (np. co kwartał lub co roku).
Jakie są kryteria oceny pracownika?
Wprowadzając system oceniania podwładnych w firmie, należy ustalić konkretne kryteria oceny pracownika. Dzięki temu narzędzie to będzie działało we właściwy sposób. Istnieją cztery główne obszary, które należy wziąć pod uwagę:
- kwalifikacyjne kryteria oceny pracownika – inaczej ocena kompetencji pracownika, która dotyczy jego umiejętności, predyspozycji, doświadczenia zawodowego, wykształcenia i odbytych przez niego kursów i szkoleń;
- osobowościowe kryteria oceny pracownika – związane z posiadaniem konkretnych cech charakteru oraz osobowością podwładnego. Zalicza się do nich m.in. kreatywność, odporność na stres, sumienność i odpowiedzialność;
- efektywnościowe kryteria oceny pracownika – dotyczą kwestii związanych z pracą świadczoną przez daną osobę np. jej ilości i jakości, terminowości jej wykonywania oraz zyskami, które przynosi firmie;
- behawioralne kryteria oceny pracownika – związane z postawami wobec firmy i pracy, które przyjmuje dany podwładny. Warto wziąć pod uwagę m.in. jego lojalność, zaangażowanie, wytrwałość, podejście do współpracowników, przełożonych i klientów oraz chęć podnoszenia kwalifikacji.
Na podstawie powyższych kryteriów może zostać stworzona karta oceny pracownika, która stanowi jedną z najpopularniejszych technik oceniania podwładnych. W formularzu umieszcza się najważniejsze informacje dotyczące zatrudnianego, które następnie przeliczane są na konkretną ocenę według przyjętego klucza. Przykładowa ocena pracownika może składać się zarówno z indywidualnego opisu, jak i skali wypełnianej wartościami liczbowymi.
Czemu służy karta oceny pracownika?
Formularz oceny pracownika pełni kilka ważnych funkcji. Przede wszystkim służy ewaluacji i stwierdzeniu, czy dana osoba spełnia kryteria przydatności do wykonywania obowiązków związanych z obejmowaną przez nią posadą. Ponadto ocena pracy podwładnego pełni funkcję rozwojową, ponieważ pozwala określić możliwości jego rozwoju na obecnym stanowisku. Odczuwalna jest także jej duża rola w motywacji zatrudnionych, ponieważ może ona zachęcić ich do większego wysiłku lub utrzymania odpowiedniego poziomu zaangażowania.
Karta oceny pracownika pomaga też pracodawcom w podejmowaniu decyzji kadrowych. Na jej podstawie mogą oni zwolnić danego podwładnego lub wręcz przeciwnie – zaproponować mu awans.