drukarz

Profesja drukarza w klasyfikacji zawodów oznaczona jest kodem 732201. Jest to najbardziej ogólne ujęcie tego stanowiska. W praktyce, drukarze mogą specjalizować się w konkretnych technologiach. Wpływa to na charakter ich pracy oraz na sposób wykonywania codziennych obowiązków zawodowych. Najpopularniejsze specjalizacje w branży poligraficznej to:

• drukarz offsetowy – inaczej maszynista maszyn offsetowych. Zgodnie z nazwą, zajmuje się drukiem offsetowym. To jedna z najbardziej powszechnych technik druku płaskiego. Polega na przenoszeniu obrazu z płaskiej formy drukarskiej na podłoże przy wykorzystaniu specjalnego cylindra pośredniego;
• drukarz fleksograficzny – inaczej maszynista maszyn fleksograficznych. Zgodnie z nazwą profesji, odpowiada za obsługę narzędzi dedykowanych wydrukom w technice fleksografii. Jest to technologia druku wypukłego wykorzystująca elastyczne formy drukowe oraz ciekłe farby szybkoschnące;
• drukarz sitodrukowy – odpowiada za obsługę maszyn płaskich, dociskowych i rotacyjnych dedykowanych drukowi sitowemu. Technika ta wykorzystuje specjalny typ formy drukowej. Jest to szablon znajdujący się na drobnej siateczce (tkanej, metalowej lub zrobionej ze sztucznego materiału). Na takie „sito” nakłada się farbę – w ten sposób powstaje odbitka;
• maszynista maszyn typograficznych – zajmuje się obsługą maszyn zwojowych i arkuszowych pozwalających na uzyskanie typograficznego druku wypukłego. Technika ta polega na używaniu wypukłych form, na które nanoszone są specjalne, maziste farby i bezpośrednim przenoszeniu ich na podłoże;
• maszynista maszyn wklęsłodrukowych – odpowiada za obsługę maszyn rotacyjnych przeznaczonych do wykonywania druku wklęsłego;
• drukarz tkanin – zajmuje się obsługą drukarek wałowych, filmowych i innych maszyn przeznaczonych do wykonywania druku transferowego na płaskich wyrobach o charakterze włókienniczym.

Współcześnie rozwijającą się techniką poligraficzną jest też druk cyfrowy, który wykorzystuje nowe technologie, a konkretniej dane komputerowe. Umożliwia drukowanie prosto z pliku cyfrowego, bez konieczności używania urządzeń pośrednich. Ta dziedzina również posiada swoich fachowców.

Dodatkowo specjalistów ds. poligrafii można podzielić nie ze względu na stosowaną przez nich technikę, lecz także rodzaj zleceń, które wykonują. Istnieje więc zarówno drukarz wielkoformatowy odpowiadający za przygotowywanie wydruków o dużych gabarytach, jak i fachowiec zajmujący się małymi formatami.

Zakres obowiązków w pracy drukarza zależy od tego, w czym specjalizuje się dany pracownik. Zadania zawodowe uwarunkowane są też typem przedsiębiorstwa oraz jego strukturą organizacyjną. Ważne jest także doświadczenie konkretnej osoby. Można jednak wymienić pewne ogólne obowiązki specjalisty drukarza. Wśród nich kluczowe są takie kwestie, jak:

• przygotowywanie materiałów wykorzystywanych podczas wykonywania wydruków;
• przygotowywanie różnego typu maszyn zwojowych i arkuszowych dedykowanych konkretnym technikom poligraficznym (offsetowi, sitodrukowi, fleksografii, wklęsłodrukowi, drukowi cyfrowemu itp.), w tym kontrolowanie ich stanu technicznego, regulowanie parametrów, dbałość o odpowiednie zamocowanie formy drukowej itd.;
• przygotowywanie odpowiedniego typu farb, wraz z doborem stosownych kolorów przeznaczonych do wykonania danego projektu;
• wykonywanie wydruków próbnych i ocenianie ich jakości oraz stopnia odwzorowania względem oryginału;
• korygowanie pracy urządzeń oraz używanych farb, jeśli jakość wydruków nie jest zadowalająca;
• przeprowadzanie i kontrolowanie procesu właściwego drukowania;
• zabezpieczanie i odpowiednie przechowywanie wydruków;
• podejmowanie współpracy z innymi pracownikami (np. grafikami);
• czyszczenie maszyn i przeprowadzanie cyklicznych prac konserwacyjnych;
• zgłaszanie wszelkich awarii i usterek;
• dbanie o porządek na stanowisku pracy;
• przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zakres obowiązków drukarza jest więc złożony. Wykonywanie poszczególnych zadań wymaga od niego znajomości technik poligraficznych i szerokiej wiedzy branżowej.

Drukarz pracuje w zamkniętych pomieszczeniach wyposażonych w dobrą wentylację oraz odpowiednie oświetlenie. Miejscem wykonywania przez niego obowiązków zawodowych jest drukarnia lub hala produkcyjna. Codzienne zadania wypełnia przede wszystkim w pozycji stojącej. W miejscu pracy drukarza panują specyficzne warunki. Taki pracownik narażony jest na hałas będący wynikiem działania maszyn poligraficznych, a także stykanie się z chemikaliami, przede wszystkim farbami, rozpuszczalnikami i lakierami. Z tego względu nie jest to praca dla nieletnich.

W zawodzie drukarza wyjątkowo ważne jest więc stosowanie się do przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz BHP. Trzeba również przestrzegać innych wymagań sanitarno-higienicznych i kierować się ustalonymi przez daną firmę procedurami o charakterze wewnątrzzakładowym. Dzięki temu można uniknąć niepożądanych sytuacji i odpowiednio zabezpieczyć się przed uciążliwymi czynnikami. Co ważne, podczas wykonywania pracy konieczne jest noszenie specjalnej odzieży roboczej.

Praca specjalisty drukarza ma zazwyczaj charakter indywidualny. Codzienne obowiązki wykonuje się w niej samodzielnie. Większe przedsiębiorstwa zatrudniające wielu pracowników mogą jednak być także nastawione na pracę zespołową.

Specjalista drukarz zazwyczaj jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Chronią go wówczas regulacje prawa pracy. Zapewnia mu to dużą dozę stabilizacji zawodowej. Daje także dostęp do wielu udogodnień przeznaczonych dla etatowych pracowników. Warto przy tym podkreślić, że zatrudnienie w tym zawodzie może mieć zarówno charakter stały, jak i tymczasowy. Zdarza się też, że jest to praca sezonowa.

Czasami drukarze bywają również zatrudniani na podstawie umowy zlecenia. Jeszcze innym rozwiązaniem jest samozatrudnienie, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej i podejmowanie współpracy z innymi firmami na podstawie kontraktu B2B. Gwarantuje to większą swobodę i elastyczność.

Najczęściej drukarz wykonuje swoje obowiązki zawodowe przez 8 godzin dziennie w przeciętnie 5-dniowym tygodniu. Może pracować w systemie jedno- lub wielozmianowym. Wszystko zależy od organizacji danego przedsiębiorstwa. Wpływa ona także na dni i godziny wypełniania zadań zawodowych. W niektórych firmach czasami pracuje się także w porze nocnej oraz w soboty i niedziele (wówczas odbiera się dni wolne w tygodniu). Wykonywanie obowiązków w nocy oraz w dni ustawowo wolne od pracy skutkuje otrzymywaniem dodatków do wynagrodzenia.

Zobacz także: Ile wynosi dodatek do godzin nocnych i kto może go otrzymać?

Drukarz może oczywiście podjąć pracę w drukarni. Zatrudnienie możliwe jest zarówno w niewielkich, rodzinnych firmach tego typu, jak i w dużych przedsiębiorstwach o złożonej strukturze. Często specjalizują się one w wykonywaniu konkretnych zleceń (np. drukowaniu etykiet, wydruków wielkoformatowych itp.) albo stosowaniu określonej techniki drukarskiej.

Oprócz tego, drukarz może się zatrudnić w zakładach poligraficznych różnego typu. Oferty pracy dostępne są też czasem w wydawnictwach, które prowadzą własną drukarnię. Dobrym rozwiązaniem dla osób z dużym doświadczeniem, zdolnościami przedsiębiorczymi i zapleczem finansowym jest też otworzenie własnej firmy i świadczenie określonych usług drukarskich.

Przeczytaj również: Jak wygląda zmniejszenie wymiaru czasu pracy po macierzyńskim?

Zawód drukarza daje pewne możliwości rozwoju. Pracę w tej profesji często rozpoczyna się od stanowiska pomocnika. Taka osoba pod okiem starszych stażem pracowników uczy się ważnych kwestii związanych z kontrolowaniem procesów poligraficznych, w tym prawidłowej obsługi maszyn itp. Odpowiada wówczas za mniej poważne obowiązki. Z czasem ma szansę awansować na stanowisko samodzielnego specjalisty drukarza. Wówczas zajmuje się wszystkimi kluczowymi zadaniami związanymi z przygotowywaniem wydruków.

Kolejne szczeble kariery zależą od struktury danego przedsiębiorstwa. W średnich i dużych firmach możliwy jest awans na stanowisko brygadzisty, a następnie kierownika działu druku. Wówczas taka osoba odpowiada za zarządzanie zespołem drukarzy. Przy odpowiedniej dozie zaangażowania i pracowitości, a także poprzez ciągłe zdobywanie nowej wiedzy i umiejętności można też później objąć posadę szefa produkcji.

Taka ścieżka kariery może być dostępna dla każdego fachowca, bez względu na jego specjalizację. W ten sposób może więc rozwijać się drukarz offsetowy, fleksograficzny, cyfrowy itp.

To, ile zarabia drukarz zależy od różnorodnych czynników. Wysokość pensji uwarunkowana jest przede wszystkim typem firmy, jej wielkością oraz miastem, w którym jest ona zlokalizowana (większe ośrodki gwarantują zazwyczaj wyższe wynagrodzenia). Ważny jest też oczywiście profil samego pracownika – na kwotę jego pensji wpływa jego wiedza i umiejętności, doświadczenie oraz staż pracy, a także poziom zajmowanego stanowiska.

Aby dowiedzieć się, ile zarabia drukarz, należy odwołać się do dostępnych danych pokazujących średnie wynagrodzenia w konkretnych zawodach. Według nich mediana pensji takich specjalistów wynosi 5950 zł brutto w skali miesiąca. Zarobki drukarza mogą być jednak wyższe. Osoby posiadające duże doświadczenie zawodowe i zatrudnione w dużych miastach często otrzymują więcej. Najlepiej opłacani specjaliści w branży mogą liczyć na wynagrodzenia od 7230 zł brutto miesięcznie wzwyż*. Wraz z pięciem się po szczeblach kariery zawodowej zarobki oczywiście rosną, choć pociąga to za sobą większą odpowiedzialność i wiąże się z rozszerzonym zakresem obowiązków.

* Dane pochodzą z portalu wynagrodzenia.pl ze stycznia 2022 roku.

Drukarze otrzymują często pozafinansowe dodatki do wynagrodzenia, znane też powszechnie jako benefity pozapłacowe. Takie bonusy mają motywować ich do dalszych starań i utrzymania odpowiedniego poziomu zaangażowania, a także zachęcać ich do pozostania w danej firmie na dłużej. Wśród typowych dodatków tego typu znajdują się prywatna opieka medyczna oraz ubezpieczenie na życie. Często można także liczyć na karnety sportowe lub karty na kulturę oraz bonusy świąteczne. Większe firmy organizują też spotkania integracyjne oraz ułatwiają dostęp do przydatnych kursów zawodowych. Benefity pozapłacowe zawsze wynikają z dobrej woli pracodawcy, dlatego ich zakres zależy od konkretnego przedsiębiorstwa.

Aby objąć stanowisko drukarza, konieczny jest dyplom szkoły średniej. Może być to liceum ogólnokształcące lub technikum (najlepiej poligraficzne). Alternatywę stanowi ukończenie szkoły branżowej (inaczej zawodowej) kształcącej w kierunku wykonywania tej profesji. Ważne jest też odbycie praktyk zawodowych, podczas których można wykorzystać zdobytą wiedzę i umiejętności. Należy również posiadać stosowne kwalifikacje zawodowe,

Jeśli chodzi o wykształcenie, mile widziane (choć nieobowiązkowe), zwłaszcza w przypadku osób nastawionych na rozwój, są też studia wyższe. Najlepiej odbyć je na kierunku papiernictwo i poligrafia. Dobrym rozwiązaniem jest też ukończenie szkoły policealnej ukierunkowanej na przekazywanie wiedzy i umiejętności związanych z wykonywaniem profesji drukarza.

Ponadto pracodawcy cenią sobie wszelkie dodatkowe kursy i szkolenia zawodowe. Wymagają też zazwyczaj umiejętności dobrej obsługi komputera. Oprócz tego, niektóre firmy oczekują wcześniejszego doświadczenia w branży poligraficznej.

W zawodzie drukarza liczy się konkretna wiedza i umiejętność zastosowania jej w praktyce. Kluczowe są więc kompetencje twarde oraz zainteresowania techniczne. Mimo to ważne mogą się też okazać pewne predyspozycje i cechy osobowe. Od osób, które chcą pracować na stanowisku specjalisty drukarza oczekuje się dobrej koncentracji i podzielności uwagi, zręcznością, a także ogólnej sprawności fizycznej i wytrzymałości na wysiłek.

Ponadto osoba zatrudniona na takim stanowisku powinna cechować się dokładnością i rzetelnością, samodyscypliną oraz odpowiedzialnością. Ważna jest też umiejętność dobrej organizacji pracy własnej, samodzielność oraz umiejętność podejmowania współpracy z innymi. Może przydać się też wrażliwość estetyczna oraz dobre wyczucie kolorystyki.

Pracę w charakterze drukarza mogą podjąć zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Przeważa jednak ta pierwsza grupa. W tej profesji nie ma też szczególnych ograniczeń wiekowych – czasami może to być nawet praca dla seniora, o ile dany pracownik spełnia określone wymogi, również te dotyczące ogólnej sprawności. Na tym stanowisku kluczowy jest też odpowiedni stan zdrowia umożliwiający poprawne i przede wszystkim bezpieczne wykonywanie codziennych obowiązków. Niektóre schorzenia i przypadłości uniemożliwiają zatrudnienie na stanowisku drukarza.

Wśród nich znajdują się m.in.: zaburzenia sprawności górnych kończyn o dużym stopniu zaawansowania (przede wszystkim zaburzenia ze strony zręczności rąk i palców), wady wzroku, których nie da się skorygować, brak umiejętności rozróżniania kolorów, brak widzenia o charakterze obuocznym, zaburzenia równowagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej i świadomości (w tym padaczka), poważne schorzenia kręgosłupa oraz układu oddechowego, upośledzenie umysłowe. Przed przystąpieniem do wykonywania zawodu drukarza należy wykonać stosowne badania lekarskie. Decyzję o dopuszczeniu do wykonywania pracy na tym stanowisku podejmuje lekarz.