kto to jest laborant?
Stanowisko laboranta można spotkać w przedsiębiorstwach różnego typu. Warto bowiem wiedzieć, że w zawodzie istnieje wiele specjalizacji – to od nich zależy miejsce zatrudnienia oraz charakter codziennych obowiązków. Co do zasady, laborant zawsze skupia się na badaniu próbek, mogą one po prostu dotyczyć różnych materiałów. Praca ta wymaga odpowiedniej wiedzy i kompetencji pozwalających na obsługę profesjonalnego sprzętu oraz poprawne analizowanie wyników badań.
Laborant nazywany bywa też pracownikiem laboratorium lub technikiem laborantem. Taki specjalista ma wiele zadań. Przede wszystkim pobiera próbki różnorodnych materiałów oraz bada surowce, półfabrykaty i gotowe wyroby. Następnie analizuje wyniki badań i przedstawia ich interpretacje. Podczas codziennej pracy używa specjalistycznych narzędzi i wykorzystuje profesjonalną wiedzę.
Powyższy opis stanowiska laboranta jest oczywiście bardzo ogólny. W praktyce zawód ten ma niejedno oblicze. Choć najczęściej kojarzy się z profesją osoby, która analizuje próbki materiałów biologicznych pacjentów (np. krwi) i w ten sposób wspiera lekarzy w postawieniu odpowiedniej diagnozy, nie jest to jedyna możliwość. W obrębie zawodu laboranta istnieje wiele specjalizacji. Każda z nich ma nieco inną charakterystykę i zakres obowiązków. Warto więc poznać bliżej najpopularniejsze z nich.
Laborant biochemiczny
Taki specjalista jest pracownikiem laboratorium analitycznego oraz technikiem analityki medycznej. Zajmuje się analizowaniem i badaniem procesów chemicznych, które zachodzą w żywych organizmach. Jego praca służy nie tylko ochronie zdrowia, lecz także środowiska oraz rolnictwu, biotechnologii i produkcji przemysłowej. Podstawowe obowiązki laboranta biochemicznego to:
- dbałość o odpowiednie przygotowanie pobranych próbek do analizy;
- przygotowanie potrzebnych odczynników o charakterze chemicznym;
- obsługa odpowiednich urządzeń, dostosowywanie ich parametrów i nadzorowanie ich stanu technicznego;
- analiza chemiczna pobranych materiałów;
- analiza i interpretacja wyników badań laboratoryjnych;
- przygotowywanie raportów.
To ogólne ujęcie zadań zawodowych na stanowisku laboranta biochemicznego. Specjalista wykonuje je przy użyciu stosownych narzędzi. Korzysta m.in. ze szklanego sprzętu laboratoryjnego, wag analitycznych i laboratoryjnych, pipet, titratorów, wirówek, destylarek, lodówek i szaf chłodniczych, suszarek laboratoryjnych, specjalistycznego oprogramowania komputerowego itp.
Laborant mikrobiologiczny
Popularną specjalizacją jest też laborant mikrobiologiczny. Pobiera on próbki materiału od ludzi lub zwierząt, a także ze środowiska i poddaje je analizie oraz identyfikuje, czy są w nich obecne drobnoustroje. Do jego podstawowych obowiązków należy m.in.:
- pobieranie materiałów przy zachowaniu zasad aseptyki i ich transport do laboratorium;
- przygotowywanie i ustawianie sprzętu na podstawie odpowiednich wytycznych;
- przygotowanie pobranych próbek, a także odczynników i innych elementów potrzebnych do zrobienia badania mikrobiologicznego;
- wykonanie posiewu mikrobiologicznego (przeniesienie pobranego materiału na podłoże pozwalające na hodowlę drobnoustrojów);
- analiza mikrobiologiczna próbek o charakterze ilościowym i jakościowym;
- wykonywanie badań mikroskopowych;
- dbałość o zachowanie sterylizacji, dezynfekcji i wyjaławiania podczas wykonywania poszczególnych zadań;
- utylizowanie odpadów mikrobiologicznych;
- konserwowanie sprzętu laboratoryjnego;
- prowadzenie odpowiedniej dokumentacji.
Laborant mikrobiologiczny również korzysta ze specjalistycznego sprzętu. Na co dzień używa m.in. analizatorów mikrobiologicznych, aparatury pomiarowej, autoklawów, biuret, cieplarek, kriostatów, sterylizatorów, zamrażarek i urządzeń chłodniczych, bioreaktorów laboratoryjnych, titratorów, wytrząsarek, mikroskopów, jak również profesjonalnego oprogramowania komputerowego.
Laborant chemiczny
Tego typu specjalista w codziennej pracy pobiera i analizuje surowce, półfabrykaty i gotowe wyroby. Do jego zadań należą m.in.:
- szykowanie pobranych próbek do badań;
- przygotowywanie chemicznych odczynników;
- badania analityczne wykonywane na podstawie stosownych norm i specyfikacji;
- stosowanie aparatury pomiarowej;
- analizowanie i interpretowanie wyników przeprowadzanych badań;
- sprawowanie kontroli nad różnorodnymi procesami (m.in. destylacją, filtracją, bromowaniem, chlorowaniem itp.);
- oznaczanie wielkości fizycznych substancji;
- kontrolowanie stanu technicznego i konserwowanie sprzętu laboratoryjnego;
- dbałość o odpowiednie składowanie odczynników;
- zapewnianie wysokiej jakości przeprowadzanych analiz poprzez stosowanie się do instrukcji i wytycznych;
- podejmowanie współpracy z jednostkami o charakterze naukowym;
- przygotowywanie raportów.
Laborant chemiczny korzysta przy tym ze specjalistycznej aparatury pomiarowo-badawczej, naczyń laboratoryjnych oraz urządzeń służących do ich ogrzewania albo schładzania. Oprócz tego używa m.in. parowniczek, rozdzielaczy, krystalizatorów, pieców muflowych, wirówek, suszarek laboratoryjnych, pipet, palników, narzędzi do destylowania, biuret itp. W codziennej pracy pomagają mu profesjonalne programy komputerowe, dzięki którym łatwo można opracowywać wyniki badań.
Laborant budowlany
Może występować jako laborant drogowy. Zajmuje się badaniem właściwości o charakterze mechanicznym, chemicznym i fizycznym różnorodnych materiałów, a także surowców i wyrobów stosowanych w branży budowlanej. Należą do niego takie zadania jak m.in.:
- pobieranie materiałów w terenie lub w warunkach laboratoryjnych;
- przygotowanie próbek do badań;
- odpowiednie ustawienie aparatury i urządzeń badawczych potrzebnych do zbadania próbek;
- zmierzenie parametrów mechanicznych, fizycznych i radiochemicznych pobranych materiałów;
- analiza i interpretacja wyników badań;
- koordynowanie harmonogramu prac laboratoryjnych;
- sporządzanie raportów;
- nadzorowanie oraz konserwowanie aparatury badawczej i innego wyposażenia;
- przestrzeganie wymogów wynikających z norm budowlanych oraz zasad procedur laboratoryjnych.
Laborant budowlany wykorzystuje specyficzny sprzęt. Narzędzia związane są zarówno z budownictwem, jak i badaniami laboratoryjnymi. W codziennej pracy posługuje się m.in. wiertnicami, piłami, szlifierkami, frezarkami, prasami hydraulicznymi, aerometrem, ubijakami automatycznymi, betonoskopami ultradźwiękowymi, ciśnieniomierzami, wagami, suszarkami i wstrząsarkami laboratoryjnymi, kontrolerami próżni, sklerometrami, różnego typu spektrometrami oraz mikroskopami.
Laborant nasiennictwa
Kolejnym mniej typowym obliczem laboranta jest praca specjalisty zajmującego się badaniami, które pozwalają ocenić, jaka jest wartość siewna nasion roślin uprawnych. Do jego obowiązków zalicza się m.in.:
- prawidłowe pobieranie próbek nasion;
- odpowiednie zabezpieczanie pobranych materiałów;
- ocenianie jakości materiału siewnego (m.in. pod względem stopnia zanieczyszczenia, zdrowotności, żywotności);
- obsługiwanie sprzętu badawczego;
- raportowanie prac;
- przygotowywanie wskazówek związanych z dalszym, zalecanym postępowaniem z materiałem siewnym.
Obowiązki te wymagają stosowania odpowiednich narzędzi. Laborant nasiennictwa korzysta m.in. z różnego typu mikroskopów, próbobierzy, inkubatorów hodowlanych, elektroporatorów, wstrząsarek, wag, wirówek, analizatorów jakości nasion, młynków, suszarek, chłodziarek i zaprawiarek laboratoryjnych, liczników nasion, czyszczalni oraz szkieł laboratoryjnych.
Warto przy tym dodać, że podobną pracę wykonuje laborant w hodowli roślin. Również pracuje z materiałem pochodzącym z natury. Odpowiada za przeprowadzanie badań związanych z metodą hodowli roślin uprawnych. Ocenia i potwierdza odrębność, wyrównanie oraz trwałość ich nowych odmian.
aktualne oferty pracyjak wygląda praca na stanowisku laboranta?
Charakter codziennej pracy na stanowisku technika laboranta zależy oczywiście od konkretnej specjalizacji. Najczęściej jednak wykonuje się ją stacjonarnie, w pomieszczeniach zamkniętych, a dokładniej – w odpowiednio wyposażonym laboratorium. Tam wykorzystuje się stosowny sprzęt niezbędny do przeprowadzania badań i analiz. Laboratorium powinno mieć dobre oświetlenie, a także wentylację lub klimatyzację. Konieczne jest też utrzymywanie odpowiedniej temperatury w jego wnętrzu.
W przypadku większości specjalizacji w obrębie zawodu laboranta konieczna może się okazać praca w terenie. Dotyczy to pobierania próbek środowiskowych. Czasami wymaga przebywania na otwartej przestrzeni – trzeba się wówczas przygotować na zmienne warunki atmosferyczne.
Codzienne obowiązki na stanowisku laboranta wykonuje się w pozycji stojącej i siedzącej. Robi się to w dużej mierze samodzielna, choć możliwa jest nie tylko praca indywidualna, lecz także zespołowa. Odbywa się ona pod nadzorem.
W pracy laborant często styka się z potencjalnie szkodliwymi substancjami – są to różnego typu odczynniki, odpady itp. Musi więc bezwzględnie pamiętać o przestrzeganiu przepisów BHP oraz stosowaniu się do procedur laboratoryjnych. Powinien mieć odzież ochronną. Składa się na nią odpowiednie obuwie, a także fartuch, rękawiczki i okulary ochronne.
Zobacz też: Praca w handlu – jak zostać przedstawicielem handlowym?
Warunki zatrudnienia laboranta
Laborant zazwyczaj może liczyć na umowę o pracę (w zależności od oferty pracodawcy na czas określony lub nieokreślony). Gwarantuje to stabilne i pewne zatrudnienie. Jednocześnie możliwa jest praca w wymiarze pełnego etatu lub jedynie jego części. Zależy to oczywiście od oczekiwań konkretnego przedsiębiorstwa.
Osoba zatrudniona na stanowisku laboranta może pracować w systemie jedno- lub wielozmianowym. Jest to uwarunkowane potrzebami firmy. W zależności od organizacji danego przedsiębiorstwa zdarza się konieczność pracy również w godzinach nocnych, a nawet w niedziele i święta. W przypadku pełnego etatu laborant wykonuje swoje obowiązki przez średnio 8 godzin dziennie i 40 tygodniowo.
Przeczytaj również: Najczęstsze błędy kandydatów na rozmowie o pracę
Gdzie może podjąć pracę laborant?
Technik laborant ma szerokie możliwości, jeśli chodzi o podjęcie pracy, a jej miejsce zależy od specjalizacji. Laborantom biochemicznym zatrudnienie oferują m.in. instytuty i ośrodki naukowo-badawcze, uczelnie wyższe, podmioty ochrony zdrowia, placówki zajmujące się ochroną środowiska, zakłady przetwórstwa żywności, firmy produkujące różnorodne wyroby, np. kosmetyki (popularne stanowisko laboranta kosmetycznego), środki farmaceutyczne lub artykuły żywnościowe oraz stacje sanitarno-epidemiologiczne. W podobnych firmach ma również szansę pracować laborant mikrobiologiczny.
Laborant chemiczny może z kolei szukać zatrudnienia w różnego typu laboratoriach. Oferty publikują podmioty zajmujące się m.in. badaniami naukowymi i dla przemysłu (np. farmaceutycznego bądź chemicznego).
Laborant drogowy/budowlany ma możliwość podjęcia współpracy przede wszystkim z dwoma typami podmiotów. Są to firmy świadczące usługi budowlane lub produkujące materiały potrzebne w budownictwie. Oprócz tego zatrudnienie czeka na niego w zakładach wydobywających surowce budowlane lub zajmujących się ich przeróbkami, a także w firmach energetycznych itp.
Osoby pracujące jako laborant nasiennictwa lub w hodowli roślin mogą z kolei szukać pracy m.in. w zakładach genetyki i hodowli roślin. Zatrudnienie możliwe jest również w rolniczych instytutach badawczych oraz inspektoratach ochrony roślin i nasiennictwa.
Ścieżka rozwoju zawodowego laboranta
Laborant ma szansę na rozwój zawodowy. Karierę rozpoczyna czasami od stanowiska asystenta, później awansuje na samodzielnego fachowca, a następnie starszego specjalistę. W zależności od struktury organizacyjnej firmy ma także możliwość dalszego pięcia się po szczeblach kariery. W tym celu pracownik powinien brać udział w branżowych kursach i konferencjach. Warto również, by zdobył wykształcenie wyższe powiązane z jego specjalizacją. Praca po studiach daje wiele nowych możliwości. Dzięki zdobywaniu wiedzy, doświadczenia i kompetencji laborant ma szansę awansować na posadę kierowniczą. Może zostać np. kierownikiem pracowni, danego zakładu albo instytutu badawczego.
ile zarabia laborant?
Zarobki laborantów są zróżnicowane. Zależą od doświadczenia i specjalizacji pracownika oraz miejsca jego zatrudnienia (w tym profilu, wielkości i lokalizacji firmy). Jak mniej więcej prezentują się wynagrodzenia takich specjalistów? Warto tu odwołać się do danych* pokazujących medianę zarobków na trzech wybranych stanowiskach:
- laborant mikrobiologiczny otrzymuje 5330 zł brutto miesięcznie;
- laborant budowlany dostaje 5170 zł brutto miesięcznie;
- laborant chemiczny może liczyć na 5700 zł brutto miesięcznie.
Jeżeli proponowane przez firmę zarobki wydają się zbyt niskie, warto zdecydować się na negocjowanie wynagrodzenia.
* Dane pochodzą z portalu wynagrodzenia.pl ze stycznia 2024 roku
jak zostać laborantem?
Aby pracować jako laborant, należy spełnić konkretne warunki. Ważne jest wykształcenie – choć nie trzeba kończyć studiów wyższych, na pewno będzie to mile widziane. W praktyce wystarczy jednak wykształcenie średnie o odpowiednim profilu – w zależności od specjalizacji powinno być biologiczne, chemiczne, biochemiczne, techniczne lub budowlane. Pracodawcy często preferują kandydatów, którzy ukończyli technikum i zdobyli zawód technika analityka.
Oprócz tego laborant musi oczywiście znać się na przeprowadzaniu badań laboratoryjnych oraz mieć wiedzę na temat odpowiednich norm, procedur i technik, a także specyfiki branży, w której się specjalizuje. Ważna jest również bardzo dobra umiejętność obsługi komputera. Aby rozpocząć pracę, należy mieć orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych (tzw. książeczka sanepidowska).
Czym powinien odznaczać się laborant?
Laborant powinien wyróżniać się dobrym stanem zdrowia i sprawnością fizyczną. Ważny jest poprawnie funkcjonujący zmysł węchu oraz narządy wzroku, słuchu i równowagi. Oprócz tego profesjonalny laborant musi mieć umiejętności analityczne i techniczne, dobrą pamięć i koncentrację, jak również wykazywać się kreatywnością. Ważna jest komunikatywność, zdolność współdziałania i pracy w zespole, dokładność, samodyscyplina i innowacyjność. Dobry laborant powinien też cechować się cierpliwością i wytrwałością.
jakie są przeciwwskazania do pracy jako laborant?
Nie każdy może objąć stanowisko laboranta. W każdej specjalizacji głównym przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu jest tendencja do alergii. Wśród przypadłości, które mogą wykluczyć z możliwości pracy, znajdują się też choroby skóry i układu oddechowego, znaczny niedowład kończyn (zwłaszcza górnych), zaburzenia koordynacji, równowagi lub dotyku, poważne schorzenia dotykające narząd wzroku lub układ kostno-stawowy oraz niewydolność układu nerwowego. O tym, czy stan zdrowia danej osoby pozwala na wykonywanie profesji laboranta, decyduje lekarz medycyny pracy.
