kim jest nauczyciel wychowania przedszkolnego?
Praca nauczyciela wychowania przedszkolnego może spodobać się osobom, które lubią przebywać z dziećmi oraz odznaczają się dużą cierpliwością i kreatywnością. Mimo że w zawodzie tym przeważają kobiety, nie ma żadnych przeciwwskazań, by wykonywali go także mężczyźni. Choć utarło się, że małymi dziećmi najlepiej opiekują się panie, w profesji nauczyciela przedszkolnego płeć nie ma znaczenia. Kluczowe są jednak odpowiednie kompetencje zdobyte w procesie edukacji, a także konkretne cechy i predyspozycje.
Nauczyciel wychowania przedszkolnego to osoba, która zajmuje się opieką, wychowaniem i nauczaniem małych dzieci w wieku 3–6 lat. Zadaniem pracownika jest dbanie o prawidłowy rozwój maluchów w zakresie motoryki, sensomotoryki, mowy i myślenia, kształtowania emocji, uczuć i nawyków oraz socjalizacji i uspołeczniania. Oprócz tego nauczyciel wychowania przedszkolnego odpowiada za gotowość szkolną przedszkolaków. Innymi słowy, przygotowuje je do pójścia do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Osoba zatrudniona na takim stanowisku łączy więc w sobie zarówno profesję nauczyciela, jak i pedagoga czy psychologa.
Nauczyciel wychowania przedszkolnego wykonuje swoją pracę w oparciu na konkretnym programie, najczęściej wybranym spośród tych dopuszczonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Alternatywne rozwiązanie stanowi skorzystanie z własnoręcznie opracowanego programu.
Co ważne, choć nauczyciel wychowania przedszkolnego pracuje z grupą dzieci, powinien troszczyć się o indywidualny rozwój każdego z nich. Aby móc to osiągnąć, ma bezpośredni kontakt nie tylko ze swoimi podopiecznymi, lecz także z ich opiekunami prawnymi. Podejmuje z nimi współpracę i zgłasza swoje uwagi. Pozwala to jak najpełniej zadbać o dobrostan dziecka.
Przedszkolanka czy nauczyciel wychowania przedszkolnego?
W tym miejscu warto rozstrzygnąć pewne kwestie dotyczące terminologii związanej z tą profesją. Nauczyciel wychowania przedszkolnego to w mowie potocznej przedszkolanka, jednak to drugie określenie nie jest pełnoprawną nazwą zawodu. Termin ten w przeszłości odnosił się do pracowników, którzy ukończyli liceum pedagogiczne albo studium nauczycielskie. Dziś takie osoby nie mogą jednak pracować w zawodzie. Odpowiedź na pytanie, które pojęcie jest poprawne – przedszkolanka czy nauczyciel wychowania przedszkolnego, jest więc prosta. Osoby zajmujące się dziećmi i uczące je w przedszkolu są nauczycielami. Mają do tego odpowiednie wykształcenie i kompetencje.
Jaki jest zakres obowiązków nauczyciela wychowania przedszkolnego?
Zakres obowiązków nauczyciela przedszkolnego można określić jako złożony. Pracownik jest bowiem odpowiedzialny za całokształt działań związanych z opieką i nauczaniem dzieci. Do jego głównych zadań zawodowych należy:
● odpowiednie zaplanowanie prac o charakterze dydaktycznym, opiekuńczym i wychowawczym;
● organizacja i prowadzenie zajęć edukacyjnych oraz zabaw, których zadaniem jest pobudzanie rozwoju dzieci;
● realizacja zadań z zakresu wychowania zdrowotnego, umysłowego, technicznego, plastycznego i moralno-społecznego dzieci;
● uczenie dzieci samodzielności, tolerancji i szacunku do innych;
● pobudzanie ciekawości i kształtowanie otwartości na świat wśród dzieci;
● dbałość o przygotowanie przedszkolaków od realizacji obowiązku szkolnego oraz prawidłowego funkcjonowania w różnych grupach społecznych, w tym w grupie rówieśników;
● przygotowywanie dokumentów opisujących potrzeby i rozwój poszczególnych dzieci, w tym m.in. zajmowanie się tzw. obserwacją pedagogiczną i przygotowywanie diagnozy edukacyjnej;
● kontaktowanie się i podejmowanie współpracy z rodzicami lub innymi opiekunami prawnymi dzieci;
● realizacja celów statutowych podmiotu przedszkolnego;
● dbanie o bezpieczeństwo dzieci, w tym (w razie potrzeby) udzielanie im pierwszej pomocy;
● przestrzeganie ogólnych przepisów BHP i ochrony przeciwpożarowej.
Zakres obowiązków nauczyciela wychowania przedszkolnego jest więc naprawdę szeroki. Podczas ich wypełniania stosuje się rozmaite techniki i metody, dostosowując je jednocześnie do potrzeb oraz wieku swoich podopiecznych. Wszystkie zadania zawodowe wymagają od osoby na tym stanowisku nie tylko szerokiej wiedzy, lecz także odpowiedniego podejścia.
aktualne oferty pracyjak wygląda praca nauczyciela wychowania przedszkolnego?
Praca nauczyciela wychowania przedszkolnego odbywa się przede wszystkim w budynku przedszkola, w salach, w których przebywa grupa podopiecznych. Czasami jednak wykonuje on swoje obowiązki zawodowe w terenie. Dotyczy to wychodzenia z dziećmi na spacery lub na plac zabaw, a także wyjazdów na wycieczki, np. do zoo, muzeum, kina czy teatru. Jednak bez wątpienia to praca o charakterze stacjonarnym – home office zupełnie nie sprawdziłby się w przypadku tego zawodu.
W swojej codziennej pracy nauczyciel wychowania przedszkolnego zajmuje się organizacją wielu aktywności. Używa różnorodnych pomocy dydaktycznych i innych przedmiotów pozwalających na urozmaicenie zajęć. Korzysta m.in. z zabawek, przyborów do ćwiczeń fizycznych, nagrań muzycznych, książek, filmów, przyborów plastycznych i technicznych, instrumentów muzycznych, sprzętu audiowizualnego itp.
Zawód nauczyciela wychowania przedszkolnego ma charakter samodzielny. Jego praca koncentruje się przede wszystkim na kontaktach z dziećmi. Do jednej grupy przedszkolaków przydziela się jednak często dwóch nauczycieli. Pracują oni wówczas z nimi na zmianę. Mogą też współpracować z pomocą przedszkolną. Jeżeli w danej grupie jest dziecko, które ma orzeczenie o potrzebie specjalnego kształcenia ze względu na jakiś rodzaj niepełnosprawności, wówczas pracownikowi na co dzień pomaga też tzw. nauczyciel wspomagający.
Wychowawca przedszkolny współpracuje także z innymi pracownikami zatrudnionymi w placówce. W codziennej pracy styka się m.in. z pedagogiem, psychologiem oraz oddziałową woźną. Pozostaje również pod nadzorem dyrektora przedszkola. Oprócz tego musi być w kontakcie ze specjalistami z zewnątrz, w tym z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, a także placówkami ochrony zdrowotnej oraz podmiotami o charakterze kulturalnym.
Ważnym elementem pracy nauczyciela wychowania przedszkolnego jest kontaktowanie się z rodzicami podopiecznych. Taki pracownik regularnie przekazuje im informacje o postępach dzieci lub o pojawiających się trudnościach natury wychowawczej.
Praca na stanowisku nauczyciela wychowania przedszkolnego jest więc dynamiczna. Nie ma w niej nudy ani rutyny. W przedszkolu cały czas coś się dzieje, aby więc podołać pojawiającym się wyzwaniom, pracownik musi mieć w sobie duże pokłady energii.
Warunki zatrudnienia nauczyciela wychowania przedszkolnego
Obowiązki nauczyciela wychowania przedszkolnego w większości przypadków wykonuje się na podstawie umowy o pracę. Wynika to bezpośrednio z przepisów prawa. To korzystne rozwiązanie, ponieważ gwarantuje pracownikom ochronę i wszystkie udogodnienia zapisane w regulacjach Kodeksu pracy. Zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia jest zazwyczaj niedopuszczalne. Istnieje jeden wyjątek od tej reguły. Umowę zlecenie z nauczycielem można podpisać wyłącznie w przedszkolach niesamorządowych, jeżeli wypełnia on obowiązki zawodowe przez nie więcej niż 4 godziny w tygodniu.
Pracę na stanowisku nauczyciela wychowania przedszkolnego zazwyczaj wykonuje się w systemie jednozmianowym. Zależy to jednak od organizacji danego przedszkola – w niektórych placówkach zdarza się tryb zmianowy. Wychowawca przedszkolny zawsze pracuje przez 5 dni w ciągu tygodnia. Liczba godzin pracy zależy od tego, w jakim wieku są dzieci w grupie, którą prowadzi. W przypadku zajmowania się młodszymi oddziałami, a więc podopiecznymi w wieku 3–5 lat, pensum wynosi 25 godzin tygodniowo. Opieka nad 6-letnimi maluchami to z kolei 22 godziny tygodniowo.
Należy przy tym pamiętać, że praca wykonywana bezpośrednio z dziećmi nie stanowi wszystkich obowiązków nauczyciela przedszkolnego. Musi on także odpowiednio przygotować się do każdych zajęć, napisać ich konspekt, dbać o regularne prowadzenie i uzupełnianie stosownej dokumentacji (w tym dziennika zajęć) itp. Realny czas pracy nauczyciela przedszkolnego więc znacznie się wydłuża. W praktyce wynosi mniej więcej 40 godzin w skali tygodnia, co odpowiada standardowemu, pełnemu etatowi.
Gdzie czeka praca dla nauczyciela wychowania przedszkolnego?
Znalezienie pracy przez nauczyciela wychowania przedszkolnego nie powinno być trudne. Wiele placówek w całym kraju boryka się bowiem z niedoborem takich pracowników. Według prognoz ta sytuacja w kolejnych latach może nawet jeszcze bardziej się pogłębić. Wybór miejsc zatrudnienia jest więc spory. Praca dla nauczyciela wychowania przedszkolnego czeka przede wszystkim w przedszkolach publicznych – tych jest najwięcej w Polsce lub w oddziałach przedszkolnych znajdujących się przy szkołach podstawowych. Można też zatrudnić się w placówkach niepublicznych, a więc prywatnych lub społecznych, również tych, których działanie opiera się na programach autorskich (przykładem mogą być przedszkola Montessori lub waldorfskie). Oprócz tego istnieje możliwość znalezienia pracy w przedszkolach integracyjnych i specjalnych.
Kariera na stanowisku nauczyciela wychowania przedszkolnego
Nauczyciel wychowania przedszkolnego to zawód, który nastawiony jest na rozwój. Konieczne jest ciągłe dokształcanie się i podnoszenie swoich kompetencji. Istnieje też oficjalna ścieżka kariery w tej profesji. Osoba, która rozpoczyna pracę zawodową, ma stopień nauczyciela stażysty. Dzięki spełnieniu wyznaczonych warunków o charakterze formalnym oraz odpowiedniemu stażowi pracy może awansować na kolejne stopnie. To stanowisko nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego. Wraz z obejmowaniem coraz wyższych funkcji rośnie też pensja nauczyciela. Aby awansować, należy wykazać się jednak dużym zaangażowaniem i różnymi osiągnięciami.
Ciekawą opcją rozwoju nauczycieli wychowania przedszkolnego jest uczestnictwo w dodatkowych kursach i szkoleniach, a także ukończenie studiów podyplomowych. Preferowane kierunki to np. arteterapia, logopedia, surdopedagogika, terapia pedagogiczna, oligofrenopedagogika czy tyflopedagogika. Zdobycie specjalistycznej wiedzy i umiejętności znacznie poszerza możliwości zawodowe.
ile zarabia nauczyciel wychowania przedszkolnego?
Zarobki nauczyciela wychowania przedszkolnego, podobnie jak w przypadku nauczycieli szkolnych, od lat stanowią przedmiot dyskusji. Pracownicy placówek oświatowych domagają się podwyżek, ponieważ ich pensje nie należą do zbyt wysokich. Dość trudno jednak konkretnie wskazać, ile zarabia nauczyciel wychowania przedszkolnego. Zależy to bowiem m.in. od jego stopnia zawodowego. Oprócz podstawowej pensji wychowawcy przedszkolni otrzymują także np. wynagrodzenie za nadgodziny i zastępstwa oraz dodatki (motywacyjny, funkcyjny, za warunki pracy), które mogą mieć różną wysokość. Dostępne są jednak dane, które pokazują, jak kształtuje się mediana wynagrodzeń nauczycieli wychowania przedszkolnego – mogą oni liczyć na około 4630 zł brutto miesięcznie. *
* Wszystkie dane pochodzą ze stycznia 2024 roku, z serwisu wynagrodzenia.pl.
Czy nauczyciel wychowania przedszkolnego może liczyć na benefity pozapłacowe?
Nauczyciele wychowania przedszkolnego niekiedy dostają dodatki, które można zakwalifikować jako benefity pozapłacowe. Wśród nich znajduje się przede wszystkim dostęp do kursów i szkoleń oraz dofinansowanie posiłków. Wyjątkowo ważny w tej profesji jest pierwszy z podanych bonusów. Nauka i zdobywanie nowych kompetencji są niezbędne, aby poprawnie wykonywać swoje obowiązki i dążyć do awansu zawodowego.
Przeczytaj również: Metoda ABC – umożliwia efektywne zarządzanie zasobami w magazynach
jak zostać nauczycielem w przedszkolu?
Aby pracować jako nauczyciel wychowania przedszkolnego, trzeba legitymować się odpowiednim poziomem edukacji. Obecnie wymagane jest wykształcenie wyższe kierunkowe, związane z przygotowaniem pedagogicznym. Należy mieć jedną ze specjalizacji takich jak: edukacja przedszkolna, edukacja wczesnoszkolna, pedagogika specjalna, pedagogika opiekuńcza, wychowanie przedszkolne czy nauczanie początkowe. Do 1 września 2020 roku wystarczyło zdobyć tytuł licencjata, a więc ukończyć studia I stopnia trwające 3 lata. Na mocy rozporządzenia Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego od 1 października 2019 roku studia nauczycielskie na kierunkach takich jak pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna odbywają się wyłącznie w trybie jednolitych studiów magisterskich. Osoby, które chcą zdobyć uprawnienia pozwalające pracować jako wychowawca w przedszkolu, muszą więc przygotować się na 5-letnią naukę na uczelni wyższej. Jeśli chodzi o pracowników, którzy ukończyli studia lub rozpoczęli je przed 1 października 2019 roku, to nie stracili oni swoich kwalifikacji. Nadal obowiązują ich poprzednie wytyczne, dlatego wciąż mogą pracować w placówkach przedszkolnych.
Jakie cechy ma idealny nauczyciel wychowania przedszkolnego?
Idealny nauczyciel wychowania przedszkolnego, poza określoną wiedzą, cechuje się też odpowiednimi predyspozycjami i umiejętnościami miękkimi. Wśród nich znajdują się przede wszystkim: duża kreatywność, ekspresyjność, odpowiedzialność i zdolność kierowania się empatią. Wychowawca powinien być także samodzielny, komunikatywny, cierpliwy, wyrozumiały oraz po prostu lubić pracę z dziećmi. Oprócz tego ważne jest jego opanowanie, umiejętność kontrolowania własnych emocji i duża odporność na stresujące sytuacje, o które w placówce przedszkolnej nietrudno. Oczekuje się także od niego zdolności w zakresie organizacji czasu i przestrzeni, improwizowania oraz wchodzenia w różne role o charakterze społecznym, co na pewno przyda się podczas wykonywania codziennych obowiązków. Ważne jest również, aby wychowawca charakteryzował się dużą wyobraźnią i twórczym myśleniem.
Ponadto nauczyciel wychowania przedszkolnego musi wyróżniać się podzielną uwagą, bardzo dobrym refleksem i umiejętnością szybkiego reagowania. Zajmowanie się dziećmi wymaga, aby „mieć oczy dookoła głowy”. Pracownik powinien więc umieć zapanować nad grupą podopiecznych i zapewnić im odpowiednie bezpieczeństwo.
Idealny nauczyciel wychowania przedszkolnego to osoba spostrzegawcza. Jest to bardzo istotne m.in. podczas diagnozy i obserwacji pedagogicznej, która umożliwia określenie potrzeb i poziomu rozwoju danego dziecka.
Zobacz także: Pożeracze czasu w pracy – jak efektywnie je ograniczyć i zarządzać czasem?
kto nie powinien wykonywać zawodu nauczyciela wychowania przedszkolnego?
Nie każdy może zostać nauczycielem wychowania przedszkolnego. Osoby myślące o tym zawodzie powinny wyróżniać się dobrą sprawnością fizyczną, odpornością na stres oraz dobrym wzrokiem, słuchem i odpowiednio funkcjonującym narządem mowy. Istnieje też szereg przeciwwskazań do wykonywania tej profesji. Wśród nich mogą znajdować się m.in. choroby o charakterze przewlekłym, dyskopatia, znaczna niesprawność ruchowa, niewydolność ze strony układu mięśniowego i kostno-stawowego, schorzenia przebiegające z utratą przytomności, poważne wady wzroku, których nie można skorygować, choroby natury psychicznej, a także bycie nosicielem choroby zakaźnej lub pasożytniczej. Z pełnienia takiej profesji wyklucza też uzależnienie od środków psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, leki). Decyzję o tym, czy stan zdrowia danej osoby pozwala jej na wykonywanie pracy jako nauczyciel wychowania przedszkolnego, podejmuje lekarz.
