co jest przyczyną rotacji pracowników – i co można z tym zrobić?

Koszty rotacji pracowników potrafią być wysokie, szczególnie gdy uwzględnimy w nich spadek morale i produktywności pozostałych pracowników. Dobra wiadomość jest taka, że możesz do pewnego stopnia kontrolować rotację pracowników.

Monitorując wskaźniki rotacji pracowników, można dostrzec narastające problemy i określić piony lub działy w przedsiębiorstwie wykazujące niski wskaźnik utrzymywania utalentowanych pracowników.

Poznaj główne przyczyny rotacji pracowników i wartościowe strategie zwiększania ich utrzymania, aby obniżyć wskaźnik rotacji.

czemu rotacja pracowników ma znaczenie?

W uproszczeniu, rotacja pracowników ma znaczenie, ponieważ generuje koszty. Po pierwsze, ciągłe zatrudnianie nowych pracowników jest kosztowne. Według danych uzyskanych w 2021 r. od Stowarzyszenie Zarządzania Zasobami Ludzkimi, przedsiębiorstwa średnio wydają ponad 4500 USD na rekrutację i wdrażanie nowego pracownika.

Podwyższone koszty rekrutacji nie są jedynym skutkiem ubocznym rotacji pracowników. Spada produktywność, ponieważ nowi pracownicy nie są przez pewien czas po zatrudnieniu tak wydajni jak obecna kadra. Gdy ludzie odchodzą, spada także morale pracowników. Czasem rezygnacja kluczowej osoby może wywołać eksodus rotacyjny, gdy inni pracownicy również zaczną odchodzić.

Ostatecznie koszt rotacji pracowników może przewyższyć roczne wynagrodzenie każdego pracownika, który odszedł z przedsiębiorstwa – czasami nawet trzy- lub czterokrotnie.

Dla managerów szczegółowe analizy rotacji personelu są kluczowe, aby móc określić przyczyny odchodzenia pracowników oraz wprowadzać korzystne zmiany.

co to jest rotacja pracowników?

Mówiąc prostymi słowami, rotacja pracowników to miara liczby osób, które odchodzą z przedsiębiorstwa w danym okresie, co oznacza, że należy znaleźć dla nich zastępstwo albo przydzielić ich zadania innym pracownikom. Jednakże występuje kilka rodzajów rotacji pracowników – niektóre z nich są pożądane, a inne nie. Poniżej przedstawiamy różne rodzaje rozwiązania stosunku pracy, w tym dobrowolne i niedobrowolne. Omówimy również kwestię redukcji zatrudnienia.

pożądana a niepożądana rotacja

Czy rotacja pracowników może w ogóle być pożądana? Jednym słowem – może. Kiedy nieproduktywni, mający negatywne nastawienie pracownicy odchodzą z przedsiębiorstwa, morale może wręcz wzrosnąć. Pracownicy, którzy osiągają słabe wyniki, są drodzy w utrzymaniu i mogą przyczynić się do obniżenia produktywności. Kiedy odchodzą, a Ty zastępujesz ich entuzjastycznymi i utalentowanymi osobami, wykazującymi się świeżym podejściem, poziomy produktywności prawie zawsze rosną. 

Z drugiej strony, gdy odchodzą przodownicy, zostawiają po sobie wyrwę. Kiedy są rozczarowani, sfrustrowani albo znudzeni, ci z najlepszymi wynikami zaczynają szukać nowych miejsc zatrudnienia. Po odejściu tych osób ich dotychczasowi koledzy i koleżanki mogą czuć się zagubieni i zniechęceni. Jak można się spodziewać, ten rodzaj rotacji jest niepożądany. 

dobrowolne rezygnacje

Kiedy pracownik inicjuje rozwiązanie stosunku pracy, proces ten nazywa się dobrowolną rezygnacją. Może on być pożądany albo niepożądany, w zależności od tego, do którego z powyższych scenariuszy pasuje dana sytuacja.

Jednakże w większości przypadków osoby odchodzą z pracy, ponieważ stwierdzają, że inne stanowiska lepiej pasują do ich umiejętności albo planów długoterminowych, albo dlatego, że się przeprowadzają. Ten rodzaj dobrowolnych rezygnacji jest niepożądany. Na szczęście najłatwiej je kontrolować.

niedobrowolne rozwiązanie stosunku pracy

Pracownicy, którzy łamią zasady obowiązujące w przedsiębiorstwie, przez dłuższy czas nie osiągają stawianych im celów wydajnościowych albo zachowują się niewłaściwie, muszą liczyć się z przymusowym rozwiązaniem stosunku pracy. Rozwiązanie stosunku pracy bez zgody pracownika jest inicjowane przez pracodawcę. Jest zazwyczaj ostatecznością i niesie za sobą pewne ryzyko.

Czasami pracodawcy pozwalają pracownikowi na złożenie rezygnacji, aby mogli oni uniknąć zwolnienia. Taka sytuacja jest kategoryzowana jako niedobrowolna rezygnacja. Niestety, jeśli nie śledzisz szczegółowo przepisów prawa związanego z zatrudnieniem, pozornie proste zwolnienia szybko stają się bardziej skomplikowane.

redukcja etatów

Redukcja etatów ma miejsce, gdy przedsiębiorstwa zmniejszają liczbę personelu, aby utrzymać wypłacalność w trudnej sytuacji gospodarczej albo po zakończeniu projektów sezonowych. Przykładowo, w trakcie pandemii koronawirusa przedsiębiorstwa w branży lotniczej były zmuszone zredukować zatrudnienie albo dać wypowiedzenie ponad 400 000 pracowników. W rezultacie, pomimo szeroko zakrojonych dotacji rządowych, tysiące pracowników straciło pracę i było zmuszonych skorzystać z zasiłków dla bezrobotnych. 

Redukcja etatów jest zwykle widziana jako rodzaj „uzasadnionego” zwolnienia – pod warunkiem, że pracodawcy nie stosują niesprawiedliwych kryteriów selekcji pracowników, którzy mają odejść. Kiedy pracownicy muszą odejść z powodu redukcji etatów, często są uprawnieni do pakietu z odprawą, więc zapoznaj się z obowiązującymi na danym obszarze przepisami prawa pracy, zanim przystąpisz do działania.

Przeczytaj: outplacement w praktyce: jak wdrożyć program outplacementowy w organizacji?

dlaczego warto mierzyć poziom rotacji pracowników?

Podobnie jak w przypadku innych wskaźników biznesowych, monitorowanie rotacji pracowników pomaga ocenić postępy w realizacji celu – w tym przypadku jest nim niska rotacja pracowników. Z kolei gdy okaże się, że rotacja pracowników jest wysoka, wiadomo, że trzeba zatrudnić więcej osób – oraz mieć na uwadze koszty rekrutacji, które mogą się nawarstwiać. 

Większość przedsiębiorstw mierzy rotację pracowników w cyklu kwartalnym bądź rocznym. Niektóre przedsiębiorstwa trzymają się wskaźników opisujących całą firmę, a inne zawężają je do działu albo oddziału miejscowego, aby uzyskać jak najbardziej dokładne wyniki. W przypadku wskaźników biznesowych im więcej danych masz do dyspozycji, tym lepiej wiesz, jakie działania podjąć.

jak obliczyć wskaźnik rotacji pracowników?

Można łatwo określić wskaźnik rotacji pracowników w danym przedsiębiorstwie, posiłkując się dokumentacją Działu Kadr. Przed przystąpieniem do obliczeń określ, w jakim przedziale czasowym chcesz się poruszać — większość firm wylicza wskaźnik rotacji w skali miesięcznej, kwartalnej albo rocznej. Potem dodaj liczbę osób, które odeszły z przedsiębiorstwa podczas wybranego okresu. To jest rzeczywista rotacja pracowników.

Następnie dowiedz się, ilu pracowników było zatrudnionych na początku tego okresu, a ilu na końcu. Następnie dodaj te dwie liczby do siebie i podziel je przez dwa, żeby określić średnią liczbę pracowników. 

Wreszcie można zastosować następujące równanie do obliczania rotacji pracowników, aby uzyskać wskaźnik procentowy:

(pracownicy, którzy odeszli ÷ średnia liczba pracowników) x 100 = procentowy wskaźnik rotacji

Wyobraź sobie, że zatrudniasz 200 osób w dniu 1 stycznia i 196 osób w dniu 31 grudnia. Pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia 20 osób opuściło Twoją firmę (rzeczywista rotacja pracowników). Pamiętając te liczby, w taki sposób wyliczysz procentowy wskaźnik rotacji pracowników:

• (200 + 196) ÷ 2 = 198 - średnia liczba pracowników
• (20 ÷ 198) x 100 = 10,1% – roczna rotacja pracowników

Jeśli zatrudniasz pracowników tymczasowych albo sezonowych, oblicz rotację dla tej grupy oddzielnie, aby wyliczyć rotację dla pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. W ten sposób możesz dokładniej prześledzić koszty pracownicze.

jaki jest dobry wskaźnik rotacji pracowników?

Zerowy wskaźnik procentowy rotacji pracowników jest po prostu nierealistyczny. Jaki jest zatem realistyczny wskaźnik procentowy rotacji? Odpowiedź zależy od regionu, branży i stanowisk w danej branży. Ponadto na wysokość wskaźnika wpływ mają metoda pozyskiwania danych i sytuacja na świecie. Przykładowo komunikat prasowy Gartner opublikowany w kwietniu 2022 r. zawiera prognozę, według której spółki amerykańskie mogą spodziewać się znacznego i gwałtownego wzrostu wskaźnika procentowego rotacji po zakończeniu pandemii.

Wyniki ankiety przeprowadzanej na LinkedIn z lat 2021–2022 dotycząca wskaźników rotacji wśród użytkowników witryny wskazują, że średni wskaźnik wynosił 10,6%, jednakże w pewnych branżach był on znacznie wyższy – najwyższy w firmach świadczących usługi specjalistyczne (13,4%), a jedynie nieznacznie niższy w branży technologii i mediów (12,9%). Wskaźniki poniżej średniej występowały wśród urzędników państwowych (8,4%) oraz pracowników budowlanych (9,2%).

Wskaźniki rotacji dla stanowisk pracy były najwyższe wśród pracowników ds. kadr (14,6%), a najniższe wśród pracowników administracyjnych (7,8%).

Monitorując wskaźniki rotacji pracowników można z łatwością dostrzec niepokojące trendy i dowiedzieć się, pod jakimi względami Twoja firma wypada gorzej niż konkurencja lub inne przedsiębiorstwa w Twoim regionie. Zanim skoncentrujemy się na poprawie wskaźnika rotacji pracowników w Twoim przedsiębiorstwie, omówmy powody rezygnacji pracowników.

jakie są przyczyny rotacji pracowników?

Pracownicy mogą zmieniać stanowisko z wielu powodów, w tym toksycznego środowiska pracy, lepszego wynagrodzenia w innym przedsiębiorstwie albo nowych perspektyw zawodowych. Na niektóre motywy, takie jak sytuacja rodzinna, zmiana miejsca zamieszkania albo choroba, nie masz wpływu.

Do większości dobrowolnych rezygnacji dochodzi z powodu problemów z zarządzaniem, braku możliwości rozwoju albo wypalenia. Raport na temat stanu globalnego środowiska pracy z 2022 r. opracowany przez Gallup zapewnia wgląd w kwestię stanu psychicznego pracowników i powodów braku zadowolenia z pracy. Spróbujmy przyjrzeć się bliżej niektórym częstym przyczynom rotacji.

główne przyczyny rotacji pracowników

problemy z zarządzaniem

Kiedy kierownicy nieustannie krytykują pracowników, środowisko pracy staje się nieprzyjazne i ludzie rezygnują. Przełożeni, którzy są zbyt drobiazgowi – albo przyjmują odwrotną strategię i zostawiają pracowników samym sobie – także przyczyniają się do wzrostu rotacji zespołu. Osoby, którym trudno współpracuje się z bezpośrednimi przełożonymi, często obawiają się przyjść do pracy.

niekomfortowe środowisko pracy

Czasami problemem nie jest przełożony, ale współpracownicy. Kiedy kultura przedsiębiorstwa nie zapewnia bezpiecznego i inkluzywnego środowiska pracy, pracownicy są zestresowani i szybko stają się chętni do zmiany pracy.

wypalenie zawodowe

Praca pod presją i zbyt mało czasu na odpoczynek niezmiennie prowadzą do wypalenia zawodowego. Gdy ludzie są przepracowani i przeciążeni, zaczynają się czuć przytłoczeni. Jeśli nie będą mieć możliwości wprowadzenia zmian w swoim grafiku, tacy pracownicy będą szukać innej pracy. 

nuda

Nie każda praca jest tak ciekawa, jakbyśmy chcieli. Jednakże przedsiębiorstwa powinny znaleźć sposób na zapewnienie pracownikom wyzwań. Zmiany zakresu obowiązków i zapewnienie możliwości przekwalifikowywania może pomóc pracownikom uniknąć poczucia braku zaangażowania – do którego przyznaje się ponad trzy czwarte pracowników biorących udział w ankiecie przeprowadzanej przez Gallup. 

brak elastyczności

Pracownicy wnioskują o elastyczny grafik i możliwość pracy zdalnej i jest im to zapewniane. Jeżeli Twoja firma pozostaje w tyle pod tym względem, być może musisz postawić na model hybrydowy w miejscu pracy, aby przyciągnąć utalentowanych pracowników.

zmniejszenie rotacji pracowników

 Aby utrzymać dobrych pracowników musisz dowiedzieć się, czy powyższe przyczyny mają zastosowanie do Twojego przedsiębiorstwa. Tylko w ten sposób możesz opracować właściwą strategię na każdą sytuację.

Posiadając wiedzę na temat organizacji pracy w Twoim przedsiębiorstwie, w tym hierarchii organizacyjnej oraz obecnie prowadzonych szkoleniach i programach motywacyjnych, można wprowadzić zmiany, które pomogą bezpośrednio rozwiązać wspomniane wyżej problemy. Oto trzy przykładowe kroki, które możesz podjąć, aby zatrzymać większą liczbę pracowników.

stwórz możliwość szkoleniowe

Szeroka oferta szkoleń sprawia, że rotacja pracowników drastycznie spada. Według Raportu dotyczącego szkoleń i rozwoju z 2022 r. opracowanego przez Findcourses, ponad dwie trzecie pracowników, którzy określili swój poziom zadowolenia z obecnej pracy jako wysoki, powiedziało również, że ich przedsiębiorstwa promują kulturę uczenia się. Najlepiej, gdy szkolenie zaczyna się na etapie wdrażania nowych pracowników i jest kontynuowane przez cały okres pracy. 

Programy szkoleniowe umożliwiają pracownikom zdobywanie nowych umiejętności oraz wybór innej ścieżki kariery w ramach danego przedsiębiorstwa w praktyczny sposób, co zapobiega nudzie i zmniejsza wypalenie zawodowe.

Ponadto szkolenie dla kadry zarządzającej może pomóc rozwijać cechy potrzebne do skutecznego zarządzania. Pracownicy chcą, aby ich przełożony był sprawiedliwy i motywował ich do pracy poprzez przekazywanie pozytywnych informacji zwrotnych i docenianie ich umiejętności.

zaoferuj elastyczny grafik

Wielu pracowników korzysta z możliwości elastycznego planowania grafików roboczych. Rodzice, którzy muszą odebrać dzieci ze szkoły; ludzie, którzy czują, że są bardziej wydajni popołudniami i ci, którzy codziennie długo dojeżdżają do pracy, doceniają możliwość uelastycznienia swojego grafiku. 

W przemyśle wytwórczym dni wielozmianowe bardzo dobrze służą wprowadzaniu elastycznych grafików. Wiele przedsiębiorstw z branży logistyki i produkcji działa przez 24 godziny na dobę, przez siedem dni w tygodniu, co powoduje, że idealnie nadają się do wprowadzenia elastycznego grafiku.

W sprawozdaniu kwartalnym z lipca 2021 r. opracowanym przez McKinsey zauważono rozbieżność pomiędzy potrzebami pracodawców, którzy chcieliby, aby pracownicy wrócili do biur, i potrzebami pracowników, którzy chcieliby nadal pracować z domu. Zrozumienie, czego naprawdę chcą pracownicy, i dostosowanie się do ich potrzeb pozwoli Ci wyprzedzić konkurencję pod względem zatrudniania i utrzymywania utalentowanych pracowników.

wprowadź program uznaniowy

Dobrze zaprojektowany program uznaniowy daje pracownikom motywację i pomaga poprawić wskaźnik utrzymania pracowników. Tradycyjne nagrody, takie jak Pracownik miesiąca ciągle dobrze się sprawdzają – tak jak i premie oraz nagrody związane z konkretnym projektem. Aby zrobić jak najlepszy użytek z programu uznaniowego, doceniaj osiągnięcia od razu i przekazuj dopasowaną do sytuacji informację zwrotną.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o strategiach zmniejszania rotacji pracowników, najpierw musisz poznać główne przyczyny rotacji. Kliknij łącze poniżej, aby pobrać nasz przydatny przewodnik.

Jest to zaktualizowana wersja artykułu, który pierwotnie opublikowano dnia 16.11.2021