jak przekwalifikowanie i doskonalenie umiejętności może pomóc zagwarantować firmie sukces w przyszłości?

W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się środowisku biznesowym firmy muszą przygotowywać swoich pracowników tak, aby zachować przewagę konkurencyjną. Rozwój pracowników, podnoszenie kwalifikacji, doskonalenie umiejętności i przekwalifikowanie może pomóc obecnym pracownikom dostosować się do nowych technologii i zmian na rynku pracy, przekłada się też na większą produktywność i lepsze utrzymanie pracowników.

U progu czwartej rewolucji przemysłowej Światowe Forum Ekonomiczne przewiduje, że w ciągu najbliższej dekady prawdopodobnie około 1 mld stanowisk pracy ulegnie zmianie pod wpływem technologii. Jednocześnie zmiany ekonomiczne i demograficzne wywierają dodatkową presję na pracowników, co powoduje konieczność podnoszenia kwalifikacji.

Co zatem może zrobić Twoja firma, by utrzymać się na powierzchni w czasie gwałtownych zmian? Jednym z możliwych rozwiązań jest położenie większego nacisku na rozwój umiejętności i przekwalifikowanie. Pozwala to na rozwój pracowników u bez potrzeby zatrudniania nowych pracowników, co z kolei stawia przedsiębiorstwo w lepszej pozycji do sprostania wyzwaniom współczesnego biznesu.

czym jest podnoszenie kwalifikacji?

Dość klarowną definicją rozwoju pracownika jest podnoszenie kwalifikacji każdego pracownika tak, aby lepiej służyły im w obecnej pracy. Pracownicy uczestniczą w szkoleniach, pozostając przy tym na tych samych stanowiskach.

Ten opis wydaje się prosty, jednakże podnoszenie kwalifikacji należy dostosować do przyszłych potrzeb firmy, zazwyczaj potrzeba też na to więcej czasu i środków. Skuteczny program rozwoju pracowników musi uwzględniać następujące kwestie:

• obszary działalności o wysokim priorytecie;
• określenie niedoboru wykwalifikowanych pracowników w tych obszarach;
• wyznaczenie mierzalnych celów programu;
• określenie budżetu;
• sposoby motywowania i angażowania pracowników oraz uzyskanie wsparcia kadry zarządzającej.

Należy pamiętać, że nowe umiejętności muszą pasować do modelu biznesowego. Dlatego też managerowie muszą być w stanie przewidzieć, w jakiej sytuacji będzie firma za pięć lat i jakie kierunki rozwoju będą wymagać podniesienia kwalifikacji pracowników. Prawidłowy rozwój pracowników niesie za sobą wiele zalet dla pracodawcy i pracownika.

zalety podnoszenia kwalifikacji z punktu widzenia pracownika

• odpowiednio wyszkoleni pracownicy są bardziej pewni siebie i odczuwają większe zadowolenie z pracy;
• pracownicy, którzy widzą, że firma wpiera ich w utrzymaniu ich atrakcyjności na rynku pracy, są mniej zestresowani i mają mniej powodów, by szukać nowej pracy;
• pracownicy będą mieć więcej możliwości awansu wewnątrz firmy, co, według raportu Randstad Workmonitor z 2023 r. jest celem 40% ankietowanych pracowników.

zalety podnoszenia kwalifikacji z punktu widzenia pracodawcy

• inwestowanie w rozwój pracowników przyczynia się tworzenia kultury firmy, w której zachęca się pracowników do pozostania, i która przyciąga wartościowych kandydatów.
• podnoszenie kwalifikacji i umożliwia firmom obranie nowych kierunków i realizowanie nowych projektów przy jednoczesnym obniżeniu kosztów rekrutacji;
• dzięki większym umiejętnościom i większej pewności siebie pracowników rośnie produktywność.

na czym polega przekwalifikowanie?

Wraz ze zmianami cyfrowego krajobrazu niektóre zawody stają się mniej potrzebne, gdy tymczasem inne nabierają kluczowego znaczenia. Przykładowo, według trendów dotyczących zatrudnienia w Stanach Zjednoczonych obserwowanych przez Światowe Forum Ekonomiczne w ciągu ostatnich dziesięciu lat zmalał popyt na następujących pracowników:

• operatorzy komputerów;
• asystenci ds. administracji;
• archiwiści;
• specjaliści ds. wprowadzania danych;
• telefoniści;
• telemarketerzy.

Z kolei technologie, które będą najbardziej atrakcyjne dla biznesu i stworzą zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników do 2025 roku, to między innymi:

• Przetwarzanie danych w chmurze
• Analizowanie danych „big data”
• Internet rzeczy i urządzenia z dostępem do sieci
• Szyfrowanie i cyberbezpieczeństwo
• Sztuczna inteligencja

Ze względu na niedobór utalentowanych pracowników i pracowników z wymaganymi umiejętnościami dla niektórych firm wyzwaniem będzie znalezienie pracowników o umiejętnościach odpowiednich do pracy w obszarach, które w ostatnich latach zyskały na znaczeniu.

Jednym rozwiązaniem tego problemu jest wdrożenie polityki przekwalifikowywania pracowników. Jeżeli zatrudniasz pracowników, ale obszar ich specjalizacji traci na znaczeniu, warto wprowadzić program rozwoju pracowników, który zagwarantuje przekwalifikowanie obecnych pracowników, aby wykorzystać ich talenty w innym obszarze.

Przykładowo, jeżeli pracownicy działu IT pracują na starych systemach, które wkrótce zostaną wycofane z użytku, przekwalifikowanie ich do pracy w takich dziedzinach jak przetwarzanie danych w chmurze czy cyberbezpieczeństwo przygotuje firmę na przyszłość, a jednocześnie będzie stanowić wsparcie osobistego rozwoju pracowników.

Solidna polityka w zakresie przekwalifikowywania przyczyni się również do tego, że pracownik o wysokiej etyce pracy czy świetnych umiejętnościach interpersonalnych pozostanie w firmie. Wybranie potencjalnych kandydatów do przekwalifikowania i podniesienia kompetencji tak, aby przyniosło to jak największe korzyści firmie, stanowi wspólne zadanie działu HR i kadry zarządzającej.

przekwalifikowanie z punktu widzenia pracownika

• Pracownicy, którzy nie obawiają się zwolnienia z powodu redukcji zatrudnienia, odczuwają mniejszy stres.
• Praca jest dla nich bardziej angażująca i mniej nudna, co jest szczególnie istotne w przypadku pracowników o długim stażu.
• Oferta nowych możliwości wewnątrz firmy sprawia, że pracownicy są bardziej pewni siebie, a czasami otrzymują również wyższe wynagrodzenie.

przekwalifikowanie z punktu widzenia pracodawcy

• To lepsze zarządzanie talentami poprzez utrzymanie dobrych pracowników i przyciąganie wykwalifikowanych kandydatów.
• Pula kandydatów będzie miała większy potencjał dzięki dynamicznemu środowisku HR.
• W większości przypadków przekwalifikowanie pozwoli zaoszczędzić pieniądze bez konieczności zastępowania obecnych pracowników.

podnoszenie kompetencji a przekwalifikowanie

Gdy przyjrzymy się powyższym definicjom podnoszenia kompetencji i przekwalifikowania, zobaczymy że pojęcia te różnią się między sobą tym, że jedno dotyczy zmiany sposobu pracy na danym stanowisku, a drugie stanowiska, które wkrótce stanie się zbędne. Przykładowo pracownik, który potrzebuje podnieść kompetencje, aby lepiej obsługiwać oprogramowanie w swojej codziennej pracy, różni się od pracownika, który uczy się wykonywać zupełnie inne obowiązki i zdobywa umiejętności w tym zakresie.

Dlatego też w większości przypadków warto, aby kadra zarządzająca tworzyła oddzielne ścieżki rozwoju pracowników. Jednakże zdarzają się sytuacje, w których obie formy zdobywania umiejętności i podnoszenia kompetencji pokrywają się. Rozważmy następujące sytuacje.

• Firma A przechodzi na całkowicie cyfrowe zarządzanie dokumentami. W rezultacie wszyscy pracownicy będą musieli podnieść swoje kompetencje w zakresie obsługi systemu.
• Firma B tworzy nowy dział w swoim zakładzie produkcyjnym. Kilku pracowników o długim stażu zostanie przeniesionych do nowego działu i przekwalifikowanych do produkcji nowego produktu oraz obsługi związanego z tym sprzętu.
• Firma C otwiera nową placówkę w innym miejscu. Dzięki podniesieniu kwalifikacji pracowników w zakresie wirtualnej komunikacji oraz przeniesieniu i przekwalifikowaniu pracowników o potencjale zarządczym, firma może zacząć realizację projektu przy pomocy personelu bazowego składającego się z godnych zaufania pracowników.

Programy doskonalenia umiejętności i zmiany kwalifikacji dają pracodawcom możliwość przygotowania pracowników na przyszłe wyzwania.

najlepsze praktyki: przykłady podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowywania

Przykłady wdrażania przez firmy programów podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowywania można mnożyć. Każdy model biznesowy jest inny, jednakże mają one pewne cechy wspólne.

• Pracownicy muszą otrzymać odpowiednie narzędzia, aby móc odnieść sukces w nowych rolach – niezależnie od tego, czy jest to doskonalenie umiejętności, czy przekwalifikowanie. Cały ciężar nie może spoczywać na pracowniku – to musi być wspólne dzieło.
• Potrzebna jest otwarta komunikacja pomiędzy kadrą zarządzającą a pracownikami, aby zapobiec niepokojowi wśród pracowników i poczuciu braku kontroli nad sytuacją, które często towarzyszą konieczności przystosowania się do zmian.
• W końcu przekwalifikowanie pracownika bądź podniesienie kompetencji jest możliwe tylko pod warunkiem, że pracownik czuje się pewnie, wykonując nowe obowiązki, i nie ma poczucia, że ilość jego pracy wzrosła.

Grupa Volkswagen

Ta niemiecka firma wzięła udział w trwającym 18 miesięcy badaniu, którego celem było ustalenie, jak nadchodzące zmiany w branży motoryzacyjnej wpłyną na wskaźniki zatrudnienia. Pomimo prognoz, zgodnie z którymi transformacja w stronę elektromobilności do 2030 r. ma spowodować spadek zatrudnienia w określonych sektorach, firma spodziewa się wzrostu innych obszarów produkcji.

Volkswagen przeznacza środki na doskonalenie umiejętności i przekwalifikowywanie swoich pracowników w celu ograniczenia spadku zatrudnienia i opracowania rentownej metody wytwarzania nowych technologii. Jednym z takich obszarów jest produkcja ogniw akumulatorów, która mogą zastąpić wytwarzanie niektórych elementów, tworząc nowe możliwości (przekwalifikowywania) dla pracowników w dziale badawczo-rozwojowym i pracowników linii montażowych. Ponadto konieczne będzie doskonalenie umiejętności cyfrowych, gdy firma zacznie wdrażać elektroniczne przechowywanie informacji.

BP PLC

Gdy spółka BP zaczęła transformację całego przedsiębiorstwa w kierunku integracji systemów energetycznych i opracowania nowych rozwiązań energetycznych, okazało się, że konieczna jest również transformacja cyfrowa; stworzyło to ogromną potrzebę podniesienia kompetencji i przekwalifikowania pracowników w różnych sektorach. Przykładowo, zamiast zatrudniać nowych programistów, przeszkolono dotychczasowych pracowników w zakresie przechowywania danych w chmurze celem uzyskania certyfikatu AWS.

W tym przypadku kadra zarządzająca firmy była gotowa wesprzeć te działania, zapewniając procesy i fundusze na utrzymanie zaangażowania pracowników w okresie ich szkolenia.

Nestle

Jednym z powodów, dla których spółka Nestle utrzymała pozycję w rankingu Fortune Global 500, jest ogromny szacunek i wsparcie okazywane pracownikom. Firma zapewnia pracownikom szkolenia i mentoring w postaci kursów stacjonarnych i zewnętrznych, a w następstwie pandemii COVID-19 katalog szkoleń zdigitalizowano, umożliwiając dostęp online.

Nestle współpracuje z szeregiem podmiotów celem zaspokojenia potrzeb młodych pracowników oraz pracowników zagrożonych bezrobociem, a także w celu umożliwienia pełnego wykorzystania potencjału utalentowanych pracowników.

• Reskilling 4 Employment to grupa ekspertów składająca się z dyrektorów generalnych pełnego przekroju przedsiębiorstw technologicznych i przemysłowych, której celem jest promowanie przekwalifikowywania i doskonalenia umiejętności pracowników w odpowiedzi na zapotrzebowanie obecnych pracodawców.
• Celem programu Nestle Needs YOUth jest wspieranie młodych ludzi poprzez oferowanie im szkoleń, staży, praktyk i dostępu do wiedzy.

Ponadto ta myśląca przyszłościowo firma proponuje szkolenia online, dzięki którym wartościowe umiejętności w zakresie bezpieczeństwa oraz szkolenia w oparciu o różne scenariusze są dostępne dla wszystkich pracowników – niezależnie od lokalizacji i zdolności uczenia się.

AXA

AXA – wiodące towarzystwo ubezpieczeniowe i grupa zarządzająca aktywami, promuje odpowiedzialność za środowisko naturalne i zwróciła się do pracowników o udzielenie pełnego wsparcia w realizowaniu tej misji. Wyzwaniem dla spółki AXA jest podniesienie umiejętności pracowników w zakresie zrozumienia, promowania i prowadzenia stylu życia sprzyjającego powstrzymaniu zmiany klimatu. Akademia ESG i Klimatu tej firmy szkoli pracowników w zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych, które korzystnie wpływają na kwestie środowiskowe, społeczne i dotyczące zarządzania.

Po ukończeniu szkolenia pracownicy firmy AXA, przekazują swoją wiedzę klientom, co również przyczynia się do osiągania celu firmy polegającego na odpowiedzialnym inwestowaniu w przyszłość. Ponadto dzięki doskonaleniu pracowników w obszarze świadomości zmian klimatycznych firma będzie odnosić dalsze sukcesy, angażując się w proekologiczne inwestycje.

Grupa Campari

Włoski producent alkoholi Campari oferuje pracownikom wiele możliwości doskonalenia umiejętności i przekwalifikowywania. Akademie tej grupy prowadzą szkolenia ukierunkowane na określone stanowiska wewnątrz spółki bądź umożliwiają przekwalifikowanie obecnego pracownika na nowe stanowisko. Ponadto program szkoleniowy Centrum Rozwoju Grupy Campari umożliwia doskonalenie umiejętności, dzięki którym pracownicy mogą podejmować obowiązki przywódcze i zarządcze.

W dzisiejszych czasach, gdy świat wydaje się zmieniać szybciej niż kiedykolwiek, firmy muszą być gotowe na nieprzewidziane wyzwania. Utrzymanie pracowników dzięki doskonaleniu ich umiejętności, podnoszeniu kompetencji i przekwalifikowywaniu może być częścią rozwiązania problemu niedoboru pracowników. Jak pokazują powyższe przykłady, nadal sprawdza się maksyma, że warto doskonalić to, co już mamy.

Jest to zaktualizowana wersja artykułu, który pierwotnie opublikowano dnia 5 stycznia 2022 roku.