W miarę stabilizowania się rynków i powolnego powrotu poziomów produkcji do wartości sprzed pandemii, przedsiębiorstwa z całego świata muszą zmierzyć się z kolejnym wyzwaniem: utrzymującym się niedoborem pracowników. Tak naprawdę badania pokazują, że na całym świecie do końca 2030 roku będzie brakować 85 milionów pracowników.
Istnieje wiele wspólnych czynników, które wpływają na niedobór pracowników w poszczególnych gospodarkach, jak i wiele czynników unikalnych dla poszczególnych regionów, branż a nawet stanowisk. Czytaj dalej, żeby dowiedzieć się więcej na temat niedoboru pracowników.
czym jest niedobór pracowników?
O niedoborze pracowników najczęściej mówimy wtedy, gdy nie ma wystarczającej liczby pracowników na rynku pracy, żeby sprostać zapotrzebowaniu pracodawców. Na przykład w USA w 2022 roku istnieje niemal 11 milionów wakatów na stanowiskach, ale zaledwie 6,5 miliona pracowników zarejestrowanych jako bezrobotni.
Ten wysoki poziom nieobsadzonych stanowisk wpływa nie tylko na pracodawców w Stanach Zjednoczonych. Na przykład już na początku 2022 roku pracodawcy w Europie mieli trudności z obsadzeniem ponad 1,2 miliona stanowisk, podczas gdy pracodawcy w Australii nadal starają się obsadzić prawie 400 000 wakatów. Również w 2021 roku w Singapurze były 163 wakaty na każdych 100 dostępnych kandydatów.
jakie czynniki napędzają niedobór pracowników?
Choć skutki niedoboru pracowników zmieniają się w zależności od miejsca i sektora, bez wątpienia jest on jednym z największych wyzwań naszych czasów. Przeciągający się niedobór pracowników może w znacznym stopniu wpłynąć na światowy potencjał do pełnej odbudowy na post-pandemicznym rynku. Żeby poradzić sobie z tym wyzwaniem, należy określić przyczyny tak wielkiego niedoboru pracowników.
Oto niektóre z czynników napędzających niedobór pracowników.
1. COVID-19
Rozmowa o obecnym niedoborze pracowników bez wzmianki o roli globalnej pandemii jest niemożliwa. W marcu 2022 roku WHO doniosła, że 6 milionów ludzi zmarło z przyczyn związanych z pandemią, a kolejne miliony zmagają się z długofalowymi skutkami wirusa.
Już sam ten czynnik wystarczyłby do poważnego zakłócenia działania zakładów pracy na całym świecie. Ale to nie wszystko. Utrzymująca się globalna pandemia wywołała serię wyzwań dla pracowników oraz dla pracodawców, w tym:
problemy ze zdrowiem psychicznym
Już na wczesnym etapie pandemii specjaliści w dziedzinie zdrowia psychicznego zaczęli wyrażać obawy w związku z wpływem globalnej pandemii na zdrowie psychiczne osób zatrudnionych. Dziś wygląda na to, że obawy te były uzasadnione. Narodowe Biuro Statystyczne Wielkiej Brytanii donosi, że połowa z pośród 400 000 pracowników, którzy odeszli z pracy między lutym 2020, a listopadem 2021, odeszła z powodu długotrwałych problemów ze zdrowiem psychicznym. W Stanach Zjednoczonych ostatnie badania pokazały, że dwie trzecie pokolenia milienialsów, którzy odeszli z pracy w 2021 roku, jako główną przyczynę podało problemy ze zdrowiem psychicznym.
migracja pracowników
Pracownicy migrujący stanowią 5% globalnego personelu. Kraje takie jak Stany Zjednoczone, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kanada, Niemcy czy Wielka Brytania bardzo mocno polegają na takich pracownikach, żeby pokryć swoje zapotrzebowanie produkcyjne. Pandemia w znacznym stopniu zaburzyła tę zależność, gdyż wiele krajów wprowadziło ściślejszą kontrolę migracji w celu kontroli rozprzestrzeniania się wirusa w swoich granicach. W Wielkiej Brytanii połączenie COVID i Brexitu spowodowało spadek poziomu migracji o 90% w 2020 roku. Wiele krajów obecnie podejmuje działania mające na celu poluzowanie ograniczeń migracyjnych, ale wciąż może to zająć lata, zanim migracja wróci na poziom sprzed pandemii.
zmiana w oczekiwaniach pracowników
W czasie trwania pandemii wielu pracowników stanęło w obliczu dodatkowych czynników stresujących w pracy, takich jak nagłe zwolnienia, lockdowny, nadzwyczajne wyzwania natury osobistej, w tym edukacja zdalna dzieci, opieka nad starzejącymi się rodzicami. Stresory te dały impuls do zmiany oczekiwań pracowników. Najważniejszym z nich jest pragnienie utrzymania zdrowej równowagi między pracą a życiem prywatnym. Obecnie pracownicy szukają większej elastyczności poprzez możliwość pracy zdalnej, elastyczne grafiki, dodatkowe płatne urlopy i większą autonomię w opracowywaniu własnych harmonogramów.
Ponadto niektórzy pracownicy są skłonni zmienić stanowisko, aby uzyskać pożądaną elastyczność, albo opuścić pracodawcę, jeżeli nie mogą jej znaleźć w obecnej organizacji. Niedawne badanie przeprowadzone przez Monster wykazało, że w razie potrzeby 95% pracowników jest skłonnych zmienić pracę, a 92% branżę.
2. niskie zarobki
Chociaż niektórzy pracownicy opuszczają pracodawcę, większość po prostu zmienia stanowisko ze względu na lepsze możliwości. Niektórzy rezygnują na rzecz wyższego wynagrodzenia. Z raportu krajowego Randstad Employer Brand Research wynika, że dla 79% pracowników w Polsce wynagrodzenie to wciąż najważniejszy czynnik motywujący do zmiany pracy.
źródło: REBR 2022
Utrzymujące się braki kadrowe doprowadziły do powstania rynku kandydata w większości obszarów na świecie. Wielu pracowników i osób poszukujących pracy oczekuje wyższego wynagrodzenia i lepszych świadczeń dodatkowych. Jednak wzrosty wynagrodzeń są różne na całym świecie. Przykładowo, 100% krajów w Ameryce Północnej przewiduje wzrost wynagrodzeń w 2022 roku, podczas gdy w Ameryce Łacińskiej tylko 92%, w regionie Azji i Pacyfiku 78%, zaś na Bliskim Wschodzie i w Afryce 50%.
W niektórych obszarach na świecie wzrost wynagrodzeń pracowników może nie wystarczyć, aby pokryć koszty rosnącej inflacji. Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych stawka godzinowa wzrosła o 4,7% w grudniu 2021 roku, ale w tym samym okresie inflacja wzrosła o 7%. Dla pracowników w tych obszarach wzrost wynagrodzenia jest jeszcze ważniejszy.
Równie ważne jest skoncentrowanie się na lepszych świadczeniach dodatkowych w ramach ogólnego pakietu wynagrodzeń pracowników. Konkurencyjne wynagrodzenie nie jest jedyną potrzebą pracowników.
Z naszego globalnego badania Randstad Employer Brand Research wynika, że pragną również zdrowej równowagi między pracą a życiem prywatnym (58%), stabilności zatrudnienia (56%) i przyjaznego środowiska pracy (55%).
3. starzejąca się populacja
Kolejnym czynnikiem przyczyniającym się do obecnych braków kadrowych jest starzejąca się światowa populacja. Od lat pracodawców w wielu krajach niepokoi konieczność zastąpienia rekordowej liczby pracowników odchodzących na emeryturę. Przykładowo, tylko w Stanach Zjednoczonych 10 000 osób dziennie osiąga wiek emerytalny 65 lat i przewiduje się, że tempo to będzie się utrzymywać co najmniej do 2029 roku.
Badania szacują, że do 2030 roku co szósta osoba na świecie będzie w wieku co najmniej 65 lat, a do 2050 liczba ta podwoi się. Kryzys ten pogarsza dodatkowo spadek liczby urodzeń w wielu krajach. Połączenie starzejącej się populacji i spadku liczby urodzeń oznacza mniejszą liczbę osób do pracy.
Badania wykazały, że do 2050 roku populacja w wieku produkcyjnym w Chinach spadnie o 20%, zaś w Japonii o 40%. Problem ten nie dotyczy jednak wyłącznie Chin i Japonii. Ze statystyk ONZ i Banku Światowego wynika, że wskaźnik urodzeń w 75 krajach znajduje się już poniżej pożądanego wskaźnika zastępowalności pokoleń wynoszącego 2,1%. Pracodawcy będą zmagać się z tym problemem przez co najmniej następne kilka dekad.
4. niedobór umiejętności technologicznych
W przeprowadzonym niedawno badaniu 87% pracodawców na całym świecie przyznało, że zmagają się obecnie z problemem niedoboru umiejętności albo przewidują jego wystąpienie w ciągu zaledwie kilku lat. Chociaż utrata wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników w związku z przechodzeniem na emeryturę jest z pewnością istotnym czynnikiem, głównym powodem niedoboru kompetencji jest integracja zaawansowanej technologii, sztucznej inteligencji i automatyzacji w miejscu pracy. Ta nowa technologia z pewnością pomaga usprawniać procesy biznesowe i zwiększać wydajność przedsiębiorstw, jednak do jej zastosowania konieczni są pracownicy potrafiących ją obsługiwać.
Nie jest to nowe wyzwanie dla pracodawców, ale od czasu pandemii zyskało na znaczeniu.
Ponieważ tak wiele przedsiębiorstw stawiało czoła wyzwaniom związanym z produkcją i łańcuchami dostaw podczas pandemii, kładzie się obecnie większy nacisk na automatyzację w miejscu pracy. Coraz powszechniejsze korzystanie z technologii w miejscu pracy zwiększa również zapotrzebowanie firm na pozyskiwanie osób z odpowiednimi umiejętnościami technologicznymi.
w których branżach najbardziej odczuwalne są braki kadrowe?
Coraz większy niedobór pracowników ma wpływ na niemal każdą branżę, jednak w niektórych sektorach ten wpływ jest większy:
przetwórstwo przemysłowe
Nawet przed pandemią eksperci przewidywali na świecie braki kadrowe sięgające ponad 8 milionów pracowników w branży produkcyjnej. Obecnie braki kadrowe stanowią jeszcze większy problem. W Stanach Zjednoczonych w branży produkcyjnej do 2030 roku ponad 2 miliony stanowisk może być nieobsadzonych, a producenci w Wielkiej Brytanii mierzą się z problemem największych braków kadrowych od ponad 30 lat.
łańcuch dostaw
Logistyka to kolejny sektor, do którego trudno było przyciągnąć pracowników przed pandemią i ta tendencja utrzymuje się również po pandemii. Te braki kadrowe nie ograniczają się tylko do jednego regionu świata. Przykładowo pracodawcy w Stanach Zjednoczonych mają problem z obsadzeniem 80 000 wakatów w transporcie ciężarowym, natomiast w Wielkiej Brytanii brakuje ponad 100 000 kierowców ciężarówek. Oczekuje się, że te utrzymujące się braki kadrowe przyczynią się do niedoboru kierowców ciężarówek na poziomie 18% w Meksyku i na poziomie 24% w Turcji.
ochrona zdrowia
Pandemia odcisnęła silne piętno na branży opieki zdrowotnej. Ci kluczowi pracownicy nie tylko ryzykowali życiem własnym i swoich rodzin przychodząc codzienne do pracy, ale również wielu z nich musiało pracować dłużej z powodu braków kadrowych. Obecnie, w miarę jak skutki pandemii COVID-19 zaczynają ustępować, wielu z tych pracowników bierze pod uwagę zmianę zawodu.
Na przykład 57% pielęgniarek w Wielkiej Brytanii rozważa rezygnację z pracy, podczas gdy 32% pielęgniarek zarejestrowanych w Stanach Zjednoczonych chce opuścić swoje stanowiska w bezpośredniej obsłudze pacjenta. International Council of Nurses (Międzynarodowa Rada Pielęgniarek) ostrzega, że na całym świecie połowa zatrudnionych obecnie pielęgniarek może zrezygnować z zawodu w ciągu kolejnych kilku lat. Problem ten może prowadzić do globalnego kryzysu w ciągu mniej niż dekady.
jakie są skutki niedoboru pracowników?
Ciągłe niedobory pracowników mogą nie tylko hamować rozwój przedsiębiorstwa – mogą również wpływać na społeczeństwo jako całość. Na przykład zakłócenia w łańcuchu dostaw już spowodowały niedobory produktów. W niektórych obszarach niedobory pracowników skutkowały również zamknięciem sklepów i restauracji albo skróceniem godzin otwarcia.
Innym problemem, który obserwujemy, jest rosnąca inflacja. Nadal trwają debaty na temat tego, czy niedobór pracowników przyczynia się do inflacji – wiele osób uważa, że aktualny niedobór pracowników będzie powodować podwyżki wynagrodzeń, wyższe ceny i spowolni ożywienie działalności gospodarczej po pandemii. Bez kontroli inflacja może doprowadzić do poważnego kryzysu, którego rozwiązanie może zająć lata albo dekady.
Niedobór pracowników może uniemożliwić firmom wdrażanie innowacyjnych technologii. Nowe badanie wykazało, że 64% organizacji wymienia niedobór pracowników jako główną przeszkodę we wdrażaniu nowych technologii – w 2020 roku wynik ten wynosił 4%. Problemem jest fakt, iż firmy te nie mogą wdrażać nowych technologii bez wcześniejszego nabycia niezbędnych umiejętności technicznych.
Niedobór pracowników jest wielkim wyzwaniem, ale zrozumienie przyczyn za nim stojących może pomóc Twojej firmie w jego rozwiązaniu. Uzyskaj wgląd w przyczyny stojące za obecnym niedoborem pracowników, pobierając naszą broszurę. Pobierz „Siedem statystyk, które mogą pomóc wyjaśnić niedobór pracowników”
Zespół Randstad Polska
human forward.